S: Sadece Avrupa’da değil, Afrika ve Orta Doğu’da küresel anlamda aktif olarak gittikçe büyüyen ve iyi yapılandırılmış Turkish Airlines ile rekabet etmek zor mu?
SH: Tek karşılaştığımız problem trafik hakkı olduğu için Turkish Airlines ile rekabet etmek bizim için kolay. Ayrıca, bizim fiyat yapımıza ve onların fiyat yapısına baktığınızda, bizim THY’den %35 daha az yakıt harcamamız var. Yapmaya çalıştığımız şey, iş trafiğine daha fazla sahip olmak ve onlar, uzun mesafe trafiğini büyütüyor. Yani ne zaman Turkish Airlines ile kafa kafaya uçsak, rekabet olduğunu asla hissetmiyoruz.
S: THY yönetimi, Atatürk havaalanında çok fazla kısıtlama olduğu için İstanbul’da yeni bir havaalanı inşa etmek için hükümeti ikna etmeye çalıştıklarını duyurdu. Böyle bir gelişmenin sizin havayolunuzda etkisi olur muydu yoksa siz farklı bir havaalanında faaliyette olduğunuz için sizi hiçbir şekilde etkilemez miydi?
SH: İlk olarak, eğer İstanbul’a üçüncü bir havaalanı yapacaklarsa, biz de orada olacağız çünkü bu havaalanı, İstanbul’un Avrupa tarafında olan batı tarafına yapılacak, yani orada kesinlikle bir merkezimiz olacak. Ama bu havaalanı gelecek beş yıl içinde faaliyette olacak, bu kısa dönemli bir plan değil. Kısa dönemde, diğer üç piste paralel olacak ve trafiği ikiye çıkartacak dördüncü bir pist yapmayı planlıyorlar. İlginç olan şey ise, Atatürk Havaalanı’nda THY dışında havayolu için yer yok, onlar her zaman bir şekilde yer buluyorlar ve Asya tarafında en az %50 boş kapasitenin bulunduğu başka bir havaalanı var. Ayrıca, ücretlere bakarsanız, Atatürk havaalanı için olan ücretlerin Sabiha Gökçen Havaalanı’ndan daha az olduğunu görürsünüz. Bu bana mantıklı gelmiyor. Atatürk Havaalanı için olan ücretleri arttırmalılar.
S: Diğer düşük ücretli havayollarının daha fazla serbest bir çevre olursa Türkiye pazarına gireceğini düşünüyor musunuz? Böyle bir gelişme sizin faaliyetlerinizi nasıl etkilerdi?
SH: Biz şu anki faaliyetimize bakıyoruz. Şu anda easyJet ile rekabet halindeyiz, Luton’dan günlük uçuşları var ve İstanbul’a geliyorlar, biz Stansted Havaalanı’na uçuş gerçekleştiriyoruz ve onların ayrıca Basel’dan İstanbul’a uçuşları var, biz bu uçuşla da rekabet halindeyiz. Bundan aslında rahatsız değiliz, çünkü bizim harcama düzeyimiz easyJet’inkinden daha az.
S: Hangi tarz ‘’misafirlere’’ (sizin adlandırmanızla yolcularınız) sahipsiniz? Daha çok gelen mi yoksa giden yolcular mı oluyor?
SH: Uçuş gerçekleştirdiğimiz güzergaha bağlı olarak değişiyor. Alman güzergahlarımızda, Almanya’da yaşayan Türkler, türk popülasyonu var, ama ayrıca tatil amaçlı Türkiye’ye gelen Alman yolcularımız da var. Ama örneğin, İtalya’ya olan güzergahlarımızda hem iş için hem de tatil için seyahat eden yolcularımız var. Tüm trafik çeşitlerine açığız, ayrım yapmıyoruz.
S: Hem iç hatlarda hem uluslararası alanda güçlü bir varlığınız var. Uluslararası trafikle karşılaştırıldığında iç hat trafiğinin yüzdesi nedir?
SH: Bizim network modelimiz, hem bir noktadan bir noktaya olan uçuşları hem de transit işleri kapsıyor. Bugün, 25 ülkede 61 şehire uçuyoruz. İstanbul’u bölgesel bir merkez ve yaygın bir transit noktası olarak kullanıyoruz ve yolculara düşük ücretli bir alternatif sunarak doğuyu batıyla birleştiriyoruz. İç hat misafirlerimiz sekiz milyon civarında ve uluslararası misafirlerimiz iüç milyon civarında.
S: Yolcularınızın %35’inin transit yolcu olduğundan bahsettiniz. İç hat için mi yoksa uluslararası güzergahlar için mi transit yolculuk yapıyorlar?
SH: Uluslararası yolcularımızın %35’i transit yolcu. Transit yolcuların bizim toplamda uluslararası yolcularımızın %35’ini oluşturduğunu biliyoruz ve bu yüzdeyi arttırmak istiyoruz. Örneğin, Paris’ten Beyrut’a ya da Almanya’dan Rusya’daki Krasnodar’a birçok yolcu taşıyoruz. Transit yolcu sayımız, Orta Doğu, Rusya ve BDT’deki yeni rotalarımız sayesinde uluslararası güzergahlarımız arasında artışa geçti. Biz sadece bir noktadan bir noktaya olan trafikle ilgileniyoruz çünkü eğer problemsiz faaliyetler yapıyorsanız, transit müşteriler gelirinize zaten ekleniyor.
S: Şu anda zaten airberlin ile code-share anlaşmanız var ve gelecekte de daha fazla code-share anlaşması yapmayı planladığınızdan bahsettiniz. Bu code-share anlaşmaları miras olan havayollarıyla mı yoksa düşük ücretli havayolları ile mi olacak? Uzun mesafeli uçuşlarda mı yoksa kısa mesafeli uçuşlarla mı olacak?
SH: Bizim için önemli olan şey, code share anlaşmaları ile başa çıkabilmek. Amadeus, Galileo veya diğer herhangi bir rezervasyon sistemiyle başa çıkabilecek bir rezervasyon sistemi geliştirmek bizim baya zamanımızı aldı. Fikir, airberlin ile başlattığımız türde bir işbirliğine açık olmak ve biz bazı diğer havayollarının, bazı miras olan havayollarının ve bazı küçük havayaollarının görünüşlerini inceliyoruz.
S: Pegasus’un bir birlik üyesi olacağını düşünüyor musunuz? Bu karma birlik modelinin, düşük ücretli havayollarının gelişimine yardım ettiğini düşünüyor musunuz?
SH: Bir birliğin üyesi olacağımızı düşünmüyorum. Modelimizi karma model olarak adlandırmayı sevmiyorum, bu sözde düşük ücretli network ağıdır.
S: Bu işten gelen yan gelirini yüzdesi kaç peki?
SH: Yüzde yaklaşık olarak %10 ve bunu arttırma konusunda oldukça kararlıyız ama yeni yardımcı gelir bulma konusunda çok dikkatli olmanız gerekiyor ve en son yaptığımız şey havaalanı kontrol ücretiydi: bir yolcu bir acenta ya da internet aracılığıyla rezervasyon yaptığında, bir havaalanı kontrol ücreti ödüyor.
S: Son bir soru. Yeni güzergahlar için herhangi bir plan var mı? Yeni bir hedef pazarı? Avrupa, Afrika ya da Asya?
SH: Geçtiğimiz iki ay içerisindeki en sonki güzergahımız,Dubai’yi, Georgia’nin Batumi’sini ve Ukrayna’nın Lviv’isini içeriyor ve bu sene daha önce ayrıca uluslar arası diğer güzergahların arasında İsrail’deki Tel Aviv ve Rusya’ya uçuş başlattık. Avrupa’da, yeni uçuşlarımızın yanı sıra, Paris’e, Orly’e günlük çift uçuşlarımız ve Londra, Stansted’e de günlük çift uçuşumuz var ve Macaristan’a uçuşgerçekleştirmeyi umuyoruz. Ayrıca Atina’ya da uçuş gerçekleştirmek istiyoruz, ama iki yönlülük bize izin vermiyor. İzmir’den Atina’ya uçuşumuz yok ama talep çok az ve dönemsel olarak değişiyor. Bu yüzden, İstanbul’dan uçuş gerçekleştirmek istiyoruz.
