Challenger uzay faciasının 25. yılı
Çeyrek asır önce NASA’nın Challenger adlı uzay mekiği kalkış sırasında meydana gelen patlama sonucu 7 kişiye mezar olmuştu.
ABD 1981’de, ilk yeniden kullanılabilir uzay gemisi olan Columbia uzay mekiğini fırlattı. Mekik 1981-1985 arasında çok çeşitli uzay çalışmalarında kullanıldıktan sonra emekliliğe ayrıldı.
Columbia’dan sonra bayrağı devralan uzay mekiği Challenger, Ocak 1986’da bir felaketle karşılaşıldı: Challenger uzay mekiği havalandıktan 73 saniye sonra patladı, içindeki altı astronot ve uzaya giden ilk sivil olan bir öğretmen o anda öldüler. 11 bin öğretmen arasından seçilen, uzaya gönderilen ilk öğretmen olan Sharon Christa McAuliffe, uzaydan öğrencilerine ders verecekti. Ölen diğer kişilerin adları Franics R. Scobee, Michael J. Smith, Ronald E. McNair, Ellison S. Onizuka, Judith A. Resnik Fregory B. Jarvis’ti.
Kötü hava koşulları nedeniyle Challenger’in kalkışı o güne kadar tam beş kez ertelenmiş ancak baskılara daha fazla dayanamayan NASA, o güne kadar hiçbir mekiği fırlatmadığı bir soğukta kalkış yapma kararı almıştı.
NASA "tehlike yok" dese de, ortada farklı görüşler de vardı. Bunlardan en ciddisi, mekiği uzaya taşıyacak yakıt tankının yalıtımını sağlayan malzeme ile ilgiliydi. İddiaya göre, O-ring adlı lastik benzeri bu malzeme aşırı sıcakta esnekliğini ve yalıtkanlığını kaybetmese de, soğukta böyle bir risk söz konusuydu. Ateşleme sırasında kimsenin dikkatini çekmese de, katı yakıt tankının kenarından siyah duman çıkmaya başlamıştı, ve havalanmasının ardından sadece 73 saniye sonra olanlar oldu. Kazada "katı yakıt tankının görevini normal şekilde bitirdikten sonra denize kontrollü inebilmesi için kullanılan paraşütlerin patlama sonrası açılmıştı ve izleyenler bunu mürettebatın paraşütlerle atlayarak kurtulduğu yönünde yorumlamıştı. Ancak hiç bir uzay mekiğinde böyle bir tahliye sistemi bulunmamaktaydı. Neticede NASA’nın uzay mekiği Challenger, 7 kişiye mezar olmuştu.
Kaza’nın ardından uzay uçuşlarının süresiz olarak ertelendiği duyuruldu. Ancak, iki buçuk yıl sonra uzay yolculuğuna tekrar başlatılmasına karar verildi ve NASA, güvenlik önlemleri gözetilerek mekiği yeniden tasarlamaya başladı. Birleşik Devletler 1988’de Discovery mekiğini başarıyla fırlattığında, mekiğin fırlatma sisteminde ve bilgisayar yazılımında 300’den fazla değişiklik yapılmıştı.
