KÜRESEL HAVA KARGO ZİRVESİ’NDE TÜRKİYE
Hava kargo taşımacılığı, uluslararası lojistik ve tedarik zincirlerinin önemli bir parçası olarak, genellikle hızlı ve zamana duyarlı teslimatlar için malların uçakla taşınmasını sağlamaktadır. İşletmelerin küresel erişimini artırarak ürünleri pazara daha hızlı ve etkin ulaştırmalarını sağlayan bir ticaret kolaylaştırıcısı olarak, her geçen gün büyüyen bir sektör haline gelmektedir.
2020’li yıllarda yaşanan pandemi süreci, hava kargo taşımacılığı operasyonlarını önemli ölçüde etkiledi. Bu süreçte, hükümet müdahaleleri ile pazar kayıplarının telafi edilmesi ve yatırımların artırılması yönünde krizden çıkış stratejileri uygulamaya konuldu. Diğer taşımacılık modlarına göre sevkiyatların daha hızlı gerçekleşmesi ve konsolide hava kargo hizmetlerinin artan yaygınlığı, pandemi sonrası hava kargo sektörünün büyümesini destekleyen temel faktörler arasında yer aldı. Bu dönem, aynı zamanda hava kargo taşımacılığının küresel krizlerde bir “can simidi” görevi üstlenebileceğini gösterdi. Bunun ötesinde, sektör; ekonomik kalkınma, ticaretin kolaylaştırılması ve sosyal ilerleme açısından da temel bir kolaylaştırıcı konumuna yükseldi.
Bugün geldiğimiz noktada, hava kargo taşımacılığı teknoloji açısından önemli bir dönüşüm geçirmektedir. Geleneksel ana bilgisayar sistemlerinden, ağ planlama, gelir muhasebesi ve uçuş operasyonları gibi süreçlere yönelik gelişmiş arayüzlere geçiş süreci yaşanmaktadır. Robotik uygulamalar, soğuk zincir teknolojileri, yapay zeka, otomasyon sistemleri, derin öğrenme, büyük veri, artırılmış ve sanal gerçeklik teknolojileri, dünya çapında hava kargo sektörünün kapsamını ve ölçeğini genişletmektedir.
Bu hızlı büyüme ile birlikte, küresel ölçekte birtakım sorunlar da ortaya çıkmaktadır. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ve Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO), hava kargo taşımacılığına dair performans değerlendirmeleri yapmakta ve sektörel sorunlara çözüm aramaktadır. ICAO tarafından ortaya konulan temel öneriler ise şu şekildedir:
-
Mevcut ve gelecekteki hava kargo gelişimine uygun kaliteli altyapının oluşturulması,
-
Serbestleşmiş bir pazarda iyileştirilmiş ve bütünleşik tedarik zincirlerinin teşvik edilmesi,
-
Verimliliği artırmak için güvenlik ve emniyet önlemlerinin hızlandırılması,
-
Kargo işleme hızını, doğruluğunu ve güvenliğini artırmak amacıyla teknoloji ve inovasyonun kullanımının yaygınlaştırılması,
-
Risk yönetimi ve havacılık güvenliği çerçevesinde Ön Yükleme Ön Kargo Bilgileri (PLACI) verilerinin etkin kullanımının sağlanması,
-
Kargo teslimatlarında insansız hava aracı sistemlerinin kullanımının artırılması,
-
Küresel kargo operasyonlarına ilişkin yasal çerçevenin oluşturulması ve onaylanmasının teşvik edilmesi.
Bu çözüm önerilerini tartışmak, küresel iş birliğini geliştirmek ve ortak stratejiler oluşturmak amacıyla ICAO öncülüğünde Küresel Hava Kargo Zirvesi düzenlenmiştir. Bu önemli etkinliğe, ilk kez ev sahipliği yapan ülke ise Türkiye olmuştur. 9–11 Nisan 2025 tarihleri arasında Antalya’da gerçekleşen zirve, MNG Airlines’ın ana sponsorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün (SHGM) ev sahipliğinde yapılmıştır. Zirveye, dünya genelinden yaklaşık 80 ülkeden gelen, düzenleyici kurumlar, hava yolları, havalimanları, nakliye acenteleri, gümrük idareleri ve uluslararası kuruluşlardan 600’ü aşkın sektör temsilcisi katılım sağlamıştır.
Üç gün süren etkinlikte fikir birliğine varılan başlıca konular şu şekildedir:
-
Tedarik zincirinde şeffaflık, verimlilik ve güvenliği artırmak amacıyla dijitalleşmenin ve inovasyonun kritik önemi,
-
Güvenlik ve gümrük prosedürleriyle kolaylaştırma önlemleri için uyumlu düzenleyici çerçevelerin gerekliliği,
-
Artan taleple başa çıkarken çevresel etkileri azaltmaya yönelik sürdürülebilir stratejilerin önemi,
-
Özellikle tehlikeli madde taşımacılığı açısından güçlü bir güvenlik kültürünün oluşturulması ihtiyacı,
-
İnsansız hava araçları ve gelişmiş hava hareketliliği teknolojilerinin, kargo teslimat operasyonlarını dönüştürme potansiyeli.
Zirvede, hava kargo sektörünün sürdürülebilir büyümesini sağlamak, dijital entegrasyonu güçlendirmek ve emisyon azaltımı hedeflerini desteklemek amacıyla uluslararası iş birliğinin önemi vurgulanmıştır. Türkiye, küresel hava kargo pazarında etkili ülkeler arasında ilk sıralarda yer alarak zirvede ele alınan tüm konuların aktif temsilcisi konumunda bulunmuştur.
Tedarik zinciri yönetiminden tehlikeli madde taşımacılığına, gümrük prosedürlerinden drone tabanlı teslimat teknolojilerine kadar geniş bir alanda etkili olan Türkiye, özellikle pandemi sürecinde ve sonrasında kargo taşımacılığı alanında sergilediği performans ile küresel düzeyde dikkat çekmiştir.
Havacılık sektörünün küresel politik ve ekonomik gelişmelerden bağımsız düşünülemeyeceği açıktır. Zirvenin Türkiye’de gerçekleştirilmesi, ülkenin hava kargo taşımacılığı alanındaki gücünü uluslararası ölçekte yeniden teyit etmiştir. Türkiye’nin jeostratejik konumu, İstanbul’un Avrupa ve Asya arasında bir köprü işlevi görmesi, devlet desteği ve sektörün güçlü oyuncularının varlığı; Türkiye’yi bu alanda öncü bir ülke konumuna taşımaktadır.
Bu süreçte, başta SHGM olmak üzere tüm havacılık kurum ve kuruluşları ile kargo taşımacılığı şirketleri, sektörel dönüşümde kilit rol oynamaktadır. Hava Kargo Zirvesi’nin Türkiye’de yapılmış olması, sadece sektörün değil, aynı zamanda ülkenin küresel görünürlüğünü artırmış; Turkish Cargo, MNG Airlines ve benzeri öncü kuruluşların marka değerini bir kez daha dünya sahnesinde öne çıkarmıştır.
Dr. Öğr. Üyesi Gülaçtı ŞEN –
Balıkesir Üniversitesi ESHYO Havacılık Yönetimi Bölüm Başkanı
