Fiziksel sermayemiz yok ancak bilgi ve sosyal sermayemiz çok güçlüdür.” dedi. Şener, Kocaeli Üniversitesi’nde öğrencilere ‘başarı öyküsü’nü anlattı. Şener’i, Kocaeli Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sezer Komsuoğlu, akademisyenler ve öğrenciler dinledi.
Şener, TAV’ın hikayesinin 1997 yılında devletin yaptığı bir ihale ile başladığını söyledi. Devletin yaptığı ihaleye katıldıklarını belirten Şener, şöyle devam etti: “İnanın 1997 yılında ihaleye katılırken yap-işlet-devret bilmiyorduk. Yapacağız, işleteceğiz, devredeceğiz. Havalimanı işinde para nereden gelir. İşte 300 milyon dolar para lazım ki 1998 yılında Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri 300 milyon dolar parayı IMF’den alamıyorlardı.
Biz gidip bir havalimanı için bunu nasıl bulacağız diye düşünürken yola çıktık ve biz bu ihaleye girdik. İhale şöyleydi, ihalede bize devlet diyor ki, 30 ay içinde bitirecek ve parayı bulacaksın. Bize işleteceğin günü ver. İhaleye 11 firma girdi. Bu firmaların içinde bir tek biz gün attık. 3 yıl 8 ay 20 gün işletir ve sana devrederiz dedik. Diğerleri sonra farklı tarihler verdi. Biz 10 günle aldık. Erken bitiririz dedik. Biz öyle bir odakladık ki 8 ay önce bitirdik. Deprem olmasına rağmen biz havalimanını 22 ayda bitirdik.”
"SEKTÖRDE BÜYÜK İŞ VAR DEVAM ETMELİYİZ"
Şener, TAV’da devam etme ve büyütme kararı aldıklarının altını çizerek, şunları aktardı: “Zamanında önceden bitirdik. Başarılı bir şekilde yaptık. Gidebilirdik ama gitmeyelim devam edelim dedik. Sonra sektörü incelemeye başladık. Sektörde baktık ki bir uçak üreticileri var. Dünyada üç tane. Havaalanları var. Havayolu işletmecileri var. Baktık bu üçü birbirini tamamlayan aynı zamanda rakipler. Çünkü havayollarının gideri benim gelirim. Bunlarla rekabetçiyiz ancak birbirimizin olmazsa olmazıyız. Bu sektörleri incelemeye başladık. Baktık ki dünyadaki havacılığın geleceği nedir. Baktık ki dünyada 20 bin tane uçak var. 5,4 milyar yolcu var. 2 bin tane havalimanı ve havayolu var. 2027 yılına kadar Airbus ve Boeing diyor ki ben 40 bin uçak yapacağım siparişini aldım diyor. Yani iki katına çıkaracağım siparişlerini aldım diyor.
O zaman siz ne yapıyorsunuz 9 milyar yolcu olacağını öğreniyor ve görüyorsunuz yolcu artacak uçak sayısı artacak. Havalimanları da çok ciddi bir şekilde lazım. Uçak üreticileri de havayolları işletmecileri özel firmaları olduğu için, devlet tarafından belediyeler tarafından işletilen havalimanlarının çok önüne geçmiştir. Yepyeni havalimanları lazım. Biz sektörde çok büyük iş var biz burada devam etmeliyiz.”
"BİR MİLYAR İNSAN UÇUYOR, YERİNE GEÇECEK BAŞKA EKONOMİ YOK"
Şener, Avrupa’dan dünyaya havada günlük 150 bin tane yol olduğunu ifade ederek, “Bu 150 bin yolda 20 bin uçak uçuyor. Bir milyar yolcu uçuyor. Bunun yerine geçecek dünyada bir ekonomi yok. İnternet bile bunun yerine geçemedi. Geçseydi bugün biz burada olmazdık. Çünkü uçaklarla bir yere uçup gitmeniz gerekiyor. “ ifadelerini kullandı.
Coca Cola’nın Ceo’su Muhtar Kent ile aralarında geçen bir görüşmeyi aktaran Şener, şunları kaydetti: “ Muhtar Kent ile beraberdik. Onlar dünyada insanların demografik yapısını çok iyi takip ediyorlar. Şimdi diyor ki bundan sonraki 10 yıl içinde bir milyar kişi orta sınıfa geçecek. Orta sınıf demek yılda 20 bin dolar kazanç demek. Bu kazanca geçen kişi Coca Cola içemeye başlayacak. Biz de diyoruz ki aynı zamanda uçmaya başlayacak. O 1 milyar kişinin çok büyük bir kısmı Asya Pasifik’te Çin tarafında olacak. Yani bugün ben iş almak için doğuya gidiyorum ama para almak için halen batıya uçuyorum.
Ancak Avrupa yaşlandı Türkiye nüfusunun yüzde 60’ı halen 30 yaşının altında. Başbakan 3 çocuk yapın diyor doğru 2047’de Türkiye nüfusu azalmaya başlayacak. Avrupa yaşlandığı için sıkıntı başladı. Genç nüfus doğuda. Türkiye vu Asya Pasifik’te. Onun için genç nüfusun olduğu yerlerde orta sınıfa geçmeler olacak.
Dünyada ekonomi bu şekilde canlanacak. Biz bunu öngördük. Biz bölgemizi seçelim dedik. Bölgemiz bizim Osmanlı sınırları dedik. Osmanlı sınırları gerçekten bizim için çok uygun yer. Uçuş eğilimini inceledik bakın Amerika’da 4,49 Çin’e bakıyorsunuz 0,32 daha Çin beşe kadar çıkabilecek. Yani Çin’de 2 milyar yolcu olabilir. 100 tane havalimanı planlıyorlar. Türkiye’de 1,59 yani 250 milyon yolcuya kadar çıkarabilirsiniz. Devamlı araştırıyoruz. Biz bu projeyi yaptık ama bizim bir bölgeyi seçmemiz lazım dedik. Biz Osmanlı sınırları diye tarif ettiğimiz bölge… Neden Osmanlı sınırları orada kültürel, idari ve coğrafi yakınlığımız çok önemli.”
"İRAN’DA BAŞARISIZLIK YAŞADIK"
Bu kapsamda önce İran’a gittiklerini, İran Humeyni Havalimanı’nı aldıklarını ancak tam açılış günü çeşitli nedenlerle oradan atıldıklarını dile getirdi. İran’daki başarısızlığa rağmen yılmadıklarını anlatan Şener, “İran’dan sonra Tiflis Havalimanını aldık. İran’daki moralimizi bozmadık. Şimdi Gürcistan, Libya, Makedonya’da iki havalimanını işletiyoruz. Tunus ‘ta iki , Libya Havalimanı’nı inşa ediyoruz. Kahire’yi inşa ettik. Suudi Arabistan’da Medine Havalimanı’nı işletiyoruz ve inşaa ediyoruz. Ommun Havalimanı, Katar Havalimanı ve Abudabi Havalimanı’nı yapıyoruz.” diye konuştu. “Bakın 1997 yılında 10 gün ile çıkıp ondan sonra projeyi zamanı yakaladık, değişik düşünceyi yaptık deyip araştırmayı yapmadan parayı kazandık cebimize koyalım demedik. Biz devam edelim. Projemizi bir yerlere getirelim dedik.” diyen Şener, şunları söyledi: “Niye? Bana sorarlar değerinizi cironuzu ne kadar? Ben onlara şöyle cevap veririm. Bizde 50 bin kişi çalışıyor. Türkiye’de biz işadamlarına düşen en önemli görev istihdamı artırmaktır. Çünkü çok genç nüfus var. Bizim 23 değişik ülkeden çalışanımız var. İnsan kaynaklarını ona göre ayarlıyoruz. Ama çoğunluğu yüzde 90’ı Türk. Şimdi bunları yaparken, küresel olmayı başaramazsınız. Küreselleşmenin katılımcısı olamazsanız kesin kurbanı olursunuz. Birgün bakarsınız piyasada iş bulma zorluğu olabilir.”
"EN ÖNEMLİ SERMAYE BİLGİ VE SOSYAL ÇEVRE"
Şener, küreselleşmeden sonra dünyada üç tane ana sermayesinin bulunduğunu kaydederek, “Biri fiziksel sermaye, ikincisi bilgi sermayesi, üçüncü sosyal sermaye.” Dedi. Şener, şöyle devam etti: “Bizim TAV’ın fiziksel sermayesi sıfırdır. Benim buraya geldiğim araba kiralıktı. 2 milyon metrekare binamız var hiçbiri bizim değildir. Hepsi günün birinde devletlere devredilecektir. Çünkü yaptığımız yerleri yap-işlet-devret yapıyoruz. Günün birinde devredeceğiz. Arsamız yoktur. Hiç birşeyimiz yoktur. İnşaat şirketimiz dünyanın havalimanı inşaatında üçüncü en büyük şirketidir. Bir tane kule vinci yoktur. Bir tane dozeri yoktur. Değişik sistem uyguladık. Çünkü dedik ki biz bunları kiralayabiliriz, halledebiliriz. Ama bizim bilgi sermayemiz ve sosyal sermayemiz çok güçlü olmalı dedik. İnanın işte biz Fransızlar dünyanın en büyük hava şirketlerinden biri 6 ay önce yüzde 38 hissemizi 2,3 milyar doları aldı. Yani arsası yok binası yok hiç birşeyi yok bir şirketi 2,3 milyar dolardan satın aldı. İlk anlaşmayı benle yaptı. “
Bilginin önemi bundan sonra dünyada kendine çok daha fazla yer bulacağına dikkat çeken Şener, “Yani kapitalizim artık yön değiştirdi. Yani paranın önemi çok arkalarda kaldı. Önem bilginin ve sosyal sermayenin önemine doğru gidiyor. Bununda dünyada örnekleri çok ciddi gözüküyor.”ş eklinde konuştu.
Şener, çalınanın mutlu olmadığı yerde müşterinin mutlu olmayacağına vurgu yaparak, şunları aktardı : “TAV’a bizim şirketimize geçen sene 55 bin müracaat oldu Türkiye’nin en çok çalışılmak istenilen şirketi seçildik. Bu bizim için çok gurur verici. Biz çünkü çok farklı bir şey yaptık. Bizde patron olgusu yok tamamen bilgi ve sosyal sermaye üzerine kurulmuş çok değişik yapı var. Biz zaten şöyle bir başarının peşinde değiliz. Mesela TAV olarak şu kadar milyon dolar kar ettik. Bu başarı değil. Fiziksel sermayenin parasal başarıyla sosyal başarıyı birleştirebilirsiniz o zaman başarılı hissediyoruz. "
Programın sonunda, Kocaeli Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sener Kamsuoğlu, Sani Sener’e plaket takdim etti.
