Ulaşımda maliyeti düşürmenin son yöntemlerinden biri de “jet yakıtı” oldu. Kimi firmaların, ÖTV’siz olarak aldıkları jet yakıtını, istasyonlarda satarak, bu biçimde kârını katladığı tespit edildi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), 2010-2014 seneleri arasında 19 şirketin jet yakıt lisansını sahte faturalar ve kaçakçılık yaptıkları sebebiyle iptal etti. Bahsi geçen şirketlerin sattıkları yekün jet yakıtı miktarının yaklaşık olarak 450 bin ton olduğu tahmin ediliyor. Bu miktarda kaçağın piyasa değeri yaklaşık olarak İkinci İkinci milyar lirayı buluyor.
UÇAK YOK, SATIŞ VAR
Uluslararası havacılık kuralları icabı , havacılık yakıtları Özel Tüketim Vergisi’nden (ÖTV) muaf. Jet yakıtının fiyatı üzerinde sadece % 18 KDV uygulanıyor. Yurt içinde litre fiyatı 1.8 TL olan jet yakıtında, yurtdışı uçuşlarda KDV de alınmadığı için bedel daha da ucuzluyor. Üzerinde litre başına 1.59 liralık ÖTV mevcut bulunan motorinin pompadaki satış fiyatı ise İstanbul’da 4.40 lirayı buluyor. Şirketler, TÜPRAŞ’tan jet yakıtı satın aldığında ÖTV ödemiyorlar. Daha akabinde da aldıkları jet yakıtının uçaklara satış faturalarını EPDK, TÜPRAŞ ve Maliye Bakanlığı’na ibraz ederek ÖTV yükümlülüğünden kurtuluyorlar.
Jet yakıtını uçağa satmak yerine 3 liradan iç piyasaya sürenler, litre başına 1. İkinci lira kazanmış oluyor. Enerji Piyasası Denetim Kurumu (EPDK), TÜPRAŞ’tan jet yakıtı alan bazı firmaların kağıt üzerinde uçak kiralayarak, bu uçaklara sahte fatura kestiklerini, uçaklara satıldığını gösterdikleri akaryakıtı da motorin olarak iç piyasada sattıklarını saptadı . 2011 yılından bu yana gercekleşen denetimlerde 19 şirketin lisansı iptal edildi. Kimi şirketlerin özel uçak kiraladığı ancak bu uçaklara satış yapmak yerine, yakıtı istasyonlara verdiği; bazılarının ise sadece kağıt üzerinde satış yapmış olduğu , ortada uçak dahi olmadığı ifade ediliyor.
MOTORİNE GİRİYOR
Bir sektör temsilcisi, “Jet yakıtı rafinaj işleminde orta kolonda rafine edilen bir benzin/motorindir. Motorine daha yakındır. Ya motorine karıştırılarak, veya yanlız başına kullanılıyor. Bu kaçakçılık özellikle 2012-2013 senelerinde yoğunlaşmıştı” diye belirtti .
UÇAKTA İkinci , OTOBÜSTE İSE 30 TL
HAVA ve karayolu taşımacılığında maliyetin ortalama % 40’ını yakıt gideri oluşturuyor. Akşam Gazetesi’nde yayınlanan bir habere göre, İstanbul-Antalya arası bir uçuşta, Airbus A320-200 ortalama İkinci ton yakıt tüketiyor. 1.8 TL’lik lt piyasa fiyatıyla yakıt maliyeti 3 bin 600 TL’ye ulaşıyor. 180 koltuk kapasiteli uçakta, yolcu başı maliyet İkinci TL’yi buluyor. Aynı güzergahta otobüsle yolculukta bir otobüs 1.290 TL’lik (280 lt) motorin tüketiyor. 46 kişilik otobüste yolcu başına tüketim 30 TL’ye yaklaşıyor.
