İktisadi Kalkınma Vakfı(İKV) Avrupa Adalet Divanı`nın verdiği kararla üye devletlerden gelen siyasi baskılara ve Avrupa Komisyonu`nun Hukuk Servisi`nin bugüne kadarki görüşlerinin aksi yönündeki mütalâasına rağmen, hukukun üstünlüğü doğrultusunda karar vermesinin çok önemli olduğunu bildirdi.
İktisadi Kalkınma Vakfı tarafından Avrupa Topluluğu Adalet Divanı`nın (ATAD) vize konusunda almış olduğu kararını değerlendirmek üzere düzenlenen toplantıda konuşan. Mehmet Soysal`ın Avukatı Dr. Rolf Gutmann, alınan bu hükümle birlikte, bir Türk vatandaşının bir AB ülkesindeki ekonomik özgürlüğünü, Katma Protokolün yürürlüğe girdiği tarihe nazaran daha katı koşullara tabi kılmaya amaçlayan veya o etkiyi oluşturan yeni tedbirlerin alınmasını yasakladığını bildirdi.
Gutmann, Katma Protokol`ün üye devletlerde yürürlüğe girdiği tarihte olmayan vize uygulamasının ve Standstill olarak da bilinen 41/1 madde uyarınca yeni bir kısıtlamanın yasak olduğunun açıklığa kavuştuğunu ancak uygulama konusunda güçlükler yaşanacağını kaydetti.
Kararın nihai karar olduğunu belirten Gutmann, uygulama için henüz hiç birgirişimde bulunulmadığına ve sınır görevlilerinin konu hakkında bilgilendirilmediğine işaret etti.
Türk vatandaşlarıyla ilgili AB üyesi ülkede, bağımsız iş kurmalarına, hizmet sunmalarına veya alanlarına ilişkin maddi veya usuli koşulların ağırlaştırma yasağı, söz konusu Katma protokolün`ün o ülkede yürürlüğe girdiği tarihten (yani AB`ye üyelik tarihinden itibaren) başladığını ifade eden Gutmann, yeni bir ksıtlama faaliyetinin yapılması için Topluluk üyesi ülke vatandaşlarının istenmeyen bir vizenin Türk vatandaşlarından istenmesini öngören ulusal bir mevzuat hükmü, sözkonusu faaliyet özgürlüğünü engeller ve özellikle de ilave ve sürekli yinelenen idari ve mali güçlüklere yol açar` şeklinde konuştu.
Türk Alman İşadamları Derneği Başkanı Osman Çat ise 13 yıldır Federal Almanya İş ve İşçi Bulma Kurumu ve Federal Almanya Dışişleri Bakanlığı Vize Dairesine karşı yürütülen hukuk mücadelesinin mutlu sonla noktalandığını söyledi. Çat, karar ile Türklerin AB hukuku içerisindeki hakları tescil edilmiş oldu.
Vizesiz geçiş konusunda ilk problemin uçak şirketlerinde yaşandığını belirten Gutmann, örneğin bir sporcunun bu problem yüzünden maçına geç kalması halinde havayolu şirketine açacağı tazminat davasını kazanabileceğini bildirdi.
Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Gutmann, “Bu kararla daha önce vize için ödenen paralar geri alınabilecek mi?“ sorusuna, `Eğer vizeyi alırken size verilen makbuzlarda `Bu belge için itirazlarınızı 1 ay içerisinde yapmanız gereklidir` diye bir ibare varsa ödeme yaptığınız tarihten itibaren 1 ay içerisinde mahkemeye başvurduğunuzda o parayı geri alabilirsiniz. Öyle bir yazı yoksa ödeme yaptığınız tarihten itibaren 1 yıl içerisinde mahkemeye başvurursanız vize için ödediğiniz ücreti gerialabilirsiniz` dedi.
Alınan karar ışığında Türk vatandaşlarının AB ülkelerine girişte vize mecburiyetine tabi tutulmasına ilişkin hukuki durum su şekilde özetlenebilir: Eğer bir AB üyesi devlet, Katma Protokol`ün yürürlüğe girdiği tarihte (ki bu tarih, söz konusu Protokol`ün yürürlüğe girdiği 1 Ocak 1973 tarihinden başlamak üzere, her bir üye devlet için AB`ye üyelik tarihidir) söz konusu 41/1. madde hükmü kapsamındaki Türk vatandaşlarına (hizmet sunmak veya almak veya iş kurmak amacıyla AB ülkelerine giden Türk vatandaşları) vize uygulamıyor idiyse, bugün de uygulayamayacak; uyguluyor idiyse de, bunun şartlarını ağırlaştıramayacak.
