IATA’dan 5G Uyarısı: Küresel Standart Eksikliği Havacılık Emniyeti İçin Risk Oluşturabilir
Küresel havayolu endüstrisini temsil eden International Air Transport Association (IATA), 5G mobil şebekelerinin havacılık sistemleri üzerindeki potansiyel etkilerine ilişkin uyarılarını yineledi. Singapur’da bugüne kadar uçak sistemlerini etkileyen bir 5G vakası rapor edilmemiş olsa da, IATA’ya göre ülkeler arasındaki düzensiz frekans ve güç seviyesi uygulamaları, önümüzdeki yıllarda operasyonel riskleri artırabilir.
Singapur’da Mevcut Durum: Düşük Risk
Civil Aviation Authority of Singapore (CAAS), ülkedeki 5G altyapısının havacılık ekipmanlarıyla frekans olarak yeterince ayrıştığını ve baz istasyonlarının düşük güç seviyelerinde çalıştığını belirtiyor. Yerel düzenleyiciye göre bu yapı, uçaklarda özellikle hassas kabul edilen radyo altimetreleri için olası girişimleri önemli ölçüde azaltıyor. CAAS tarafından yapılan canlı testlerde de operasyonları etkileyecek bir bulguya rastlanmadı. Kurum, telekom otoriteleri ve uluslararası düzenleyicilerle koordinasyonu sürdürürken, gelecek nesil teknolojiler (6G) için de hazırlık yapıldığını bildiriyor.
Bölgede faaliyet gösteren Singapore Airlines, Scoot ve Cathay Pacific gibi taşıyıcılar da şu ana dek doğrulanmış bir 5G kaynaklı etkiyle karşılaşmadıklarını, gelişmeleri yakından izlediklerini ifade ediyor. Cathay Pacific’in bazı filolarda radyo altimetrelerini daha dayanıklı modellerle güncellemesi, önleyici yaklaşımın örnekleri arasında gösteriliyor.
Küresel Perspektif: Parçalı Kurallar, Yükselen Güçler
IATA’ya göre sorun, küresel ölçekte tutarlı standartların bulunmaması. Frekans tahsisi uluslararası düzeyde belirlenirken, komşu bantların kullanımı ve yayın güçleri ülkeden ülkeye değişiyor. Bazı pazarlarda 5G, havacılık bantlarına daha yakın çalışıyor ve daha yüksek güç seviyeleri kullanıyor. Bu durum, özellikle eski nesil uçak ekipmanlarının yoğun ve güçlü radyo ortamlarında istenmeyen sinyalleri filtrelemede zorlanması riskini doğuruyor.
Bu başlık, Cenevre’de düzenlenen küresel toplantılarda da ele alınırken, IATA çözüm için International Civil Aviation Organization (ICAO) çatısı altında uyumlu bir yaklaşım çağrısını yineledi. Havayolları açısından risk; gecikmeler, rota kısıtları ve pist kullanımında sınırlamalar gibi operasyonel verim kayıpları olarak kendini gösterebiliyor. Otomasyonun kısıtlandığı senaryolarda manuel süreçlere dönüş ise iş yükünü ve emniyet marjlarını etkileyebiliyor.
Zaman Baskısı: Geçici Önlemler Sona Eriyor
Birçok ülkede riskleri sınırlamak için geçici önlemler uygulanıyor: güç kısıtları, anten yönlendirmeleri ve havalimanları çevresinde koruma zonları gibi. Ancak IATA, bu önlemlerin bir kısmının 2026–2028 döneminde sona ereceğine dikkat çekiyor. Öte yandan, 5G’ye daha dayanıklı yeni ekipmanların 2032 sonrasına kadar yaygınlaşması beklenmiyor. Bu takvim farkı, önümüzdeki yaklaşık on yıl için dikkatli bir yönetim gerektiriyor.
Yol Haritası: Şeffaflık ve Eşgüdüm
IATA; telekom ve havacılık otoriteleri arasında daha yakın iş birliği, havalimanları çevresindeki 5G konuşlandırmalarına dair şeffaf veri paylaşımı ve küresel uyumlu standartlar çağrısını yineliyor. Amaç, mobil teknolojilerin sunduğu faydalarla havacılık emniyetinin aynı anda ve sürdürülebilir biçimde korunması.
