AB–ABD Ticaret Anlaşması: Uçak ve Parça Üzerine Gümrük Vergisi Kalkıyor
İSVİÇRE/BRÜKSEL/WASHINGTON, 28 Temmuz 2025 – Amerika Birleşik Devletleri ile Avrupa Birliği arasında yapılan ön anlaşmayla, hava yolu sektörüne yönelik kritik bir vergi düzenlemesi hayata geçiriliyor. Ticaret anlaşması kapsamında, uçak ve havacılık parçaları %0 gümrük vergisine tabi tutulacak; yani tam bir “sıfır-sıfır” anlaşma sağlanarak transatlantik havacılık sektörü üzerindeki vergi yükü ortadan kaldırılıyor.
AB–ABD Anlaşmasının Genel Çerçevesi
- Anlaşmanın yürürlüğe girmesi hâlinde, ABD’nin AB kaynaklı ürünlere uygulamayı düşündüğü %30’luk gümrük vergisi yerine %15’lik çatı bir vergi uygulanacak. Stratejik ürünler —özellikle uçak, uçak parçaları, bazı kimyasallar, yarı iletken ekipmanlar, tarım ürünleri ve kritik hammaddeler— bu vergiden muaf tutulacak.
- ABD’nin uyguladığı çelik ve aluminium vergileri %50 oranında korunurken, bazı sektörlerde kota sistemine geçilmesi planlanıyor.
- Anlaşma, AB’den ABD’ye 600 milyar dolar yatırım ve 750 milyar dolar enerji ürünü alımı yapılmasını da içeriyor.
Havacılık Sektörü için Yeni Dönem
- Havacılık sektörü bu anlaşma sayesinde güçlü bir zafer kazandı; Airbus, Boeing, Rolls‑Royce gibi büyük üreticiler ve hava yolu şirketleri üzerindeki vergi baskısından kurtulmuş oldu.
- “Aviation body” kurumu bir temsilci aracılığıyla, bu düzenlemenin küresel tedarik zincirlerinin korunması, istihdamın desteklenmesi ve ABD’nin havacılık endüstrisindeki lider konumunun devam ettirilmesi açısından kritik olduğunu vurguladı.
Ekonomik ve Politik Değerlendirme
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz gibi liderler anlaşmanın Avrupa ekonomisi için kriz riski taşıyan bir ticaret savaşını önlediğini değerlendirirken, AB içindeki bazı politikacılar ve sektör temsilcileri bu anlaşmayı adil bulmadıklarını ifade etti.
- Avrupalı otomotiv üreticiler, gümrük vergilerinin %27.5 seviyesinden %15’e düşmesinden memnun olmuş olsa da hâlâ bu tarihin geçmişteki %1–2,5’luk ortalamalardan oldukça yüksek olduğu yönünde eleştiriler hedef alıyor.
- Analistler, anlaşmanın net bir metinle resmi hale gelmediğine dikkat çekerek, uygulamadaki detayların önümüzdeki günlerde netleşmesinin önemine vurgu yapıyor.
Stratejik Önemi ve Beklentiler
Söz konusu ticaret anlaşması, küresel tedarik zincirlerinin sürdürülebilirliği, havacılık sektörü için ekonomik öngörülebilirlik mekanizması ve ABD–AB arasında tansiyonu düşürme hamlesi olarak öne çıkıyor. Havacılık sektöründe vergisiz ticaret imkanı sayesinde özellikle üretim planlamalarında, filo yenilemelerinde ve yatırım kararlarında yeni bir döneme giriliyor. Avrupa borsalarında kısa süreli bir olumlu seyir gözlense de, uzun vadede sektörler arası dengelerin nasıl şekilleneceği takip ediliyor.
