Toplantının konuşmacı konuğu Freebird Havayolları Ticaret Müdürü Derya Kaya Bozay oldu. Freebird Havayollarının 2001 yılında kurulduğunu anlatan Derya Kaya Bozay,”Freebird havayollarının operasyonları 3 uçak kiralanarak başlandı. Ağırlıklı olarak charter uçuşları gerçekleştirildi. Bugün geldiğimiz nokta 8 uçaktır. 9’uncu uçak düşünülüyor” dedi.
“Her türlü araştırmayı yapıp adım atıyoruz”
Havacılıkta rakamların çok büyük olduğunu anlatan Bozay, ”Türk sivil havacılıkta var olan birçok büyük firma maalesef artık yok. Olmayışının nedeni yanlış hesaplarla yola çıkmış olmasındandır. Yani Genelde projesiz organizasyonlar batmaya mahkum. Turizmde de aynı şeydir. Arka rüzgarı alıp savrulma şeklinde bir iş modeline gittiğiniz zaman, dönem size yaşama şansı vermiyor. Artık o noktadayız. Önce projelendirmek lazım. Biz Freebird havayolları olarak filomuza yeni bir uçak alacaksak önce o uçağın pazar araştırmasını yapıyoruz. Yani gerçekten getirmeli miyiz, yoksa getirmemeli miyiz? Getirirsek hangi pazara, kaça satacağız? Her türlü araştırmayı yapıyoruz.
Üzülerek söylüyorum. Genelde önce uçaklar alınıyor ondan sonra pazar aranıyor. Ülkemizde durum hala böyle. Ama Avrupa’ya baktığımızda önce frekanslar, network planlamalar tespit ediliyor. Bunların üzerinde yıllarca ar-ge çalışmaları yapılıyor. Bir pazar oluşturuluyor. Orada çalışacak partnerler bulunuyor. Ondan sonra da o hatta bir atama yapılıyor. Bizde ise işler çok iyi gidiyor diye bir uçak daha alınıyor. Bu havayolunun yüzde 90 batış hikayesidir.
Çünkü yapılan hesaplar uçakların kontratlarına yazdığı kadarıyla maliyetleri alınıyor. Örnek olarak bir uçağın motoru 11-12 bin saat gidiyor. Bu da Türkiye standartlarında 3-4 yıldır. Bu sürede topladığın rezerv 2.5 milyon dolar ise motorun faturası 4 milyon dolar oluyor. Bu aradaki fark nerede. Yok. Sonra şirketler batıyor. Genelinde bu oluyor. Veya yanlış fiyat politikalarıyla, yanlış ticari kararlarla bu oluyor. Örnek olarak verirsek SKY havayollarıdır. SKY Havayollarının iç hatlar projesi herhalde sonun başlangıcı oldu. Havacılıkta çok büyük rakamlar var. Uçtunuz bitti. Keşke şöyle yapsaydım deme şansın yok. Havacılık hata affetmiyor.”
Günümüzde 7-8 havayolu firmasının kaldığına işaret eden Bozay, şunları söyledi:
”Ben işe başladığım yıllara bu sayı 16-17’lere kadar çıkmıştı. Şu anda rekabet çok çok daha ağır. Çünkü hepimizin gururda duyduğu THY gerçeği var. Atatürk Havalimanı Freebird’ün kurulduğu yer. Ofisimizde hemen yanındaydı. Ama artık hiç bir uçağımızı Atatürk Havalimanı’na götüremiyoruz. Neden? Çünkü THY o kadar çok büyüdü ki, o kadar plansız büyüdü ki, uçakları park edecek alan yok. Dolayısıyla ne yapalım dendi. İlk iş olarak charter uçuşlarına bu havaalanı kapatıldı. Charter uçuşları Sabiha Gökçen Havaalanına kaydırıldı. Atatürk’te sadece tarifeli seferler yapılıyor.
Ama kargo uçakları hala oraya uçuyor. Bunu da anlamakta güçlük çekiyoruz. Özel sektörün milli taşıyıcı ile rekabet edebilecek bir misyonu olamaz. Bizim ne maddi ne de manevi bir gücümüz yok.
THY’de ciddi bir büyüme var. Devletin avantajlarını sonuna kadar kullanıyor. Bunu Atatürk Havaalanında gördük. Bizim filonun yarısı İstanbul’da yarısı Antalya’da bulunuyordu. Artık filomuzun tamamını Antalya’ya çekmek zorunda kaldık. Antalya’da ise kış aylarındaki işler malum. İstanbul’da kış aylarında tercih edilen havayoluyduk ama artık bu kalmadı. Sabiha Gökçen’e de gittiğinde rekabetin içinde yer alamıyorsunuz. Orada da inanılmaz agresif olan Pegasus var. Biz daha iyi ikram nasıl veririz. Bunu düşünüyoruz.”
”İyi havayollarının iyi tur operatörlerine iyi tur operatörlerinin de iyi havayolu şirketlerine ihtiyacı vardır” diyen Bozay, ”Freebird’ün bugünkü başarısının en ana temellerinden biriside müşteri ile kolkola girebilmeyi biliyor. Biz sadece tur operatörlerine uçaklarımızı full charter olarak kiralayarak işe devam etmek istiyoruz. Biz Avrupa ağırlıklı uçuyoruz. Bu yıl birde İran olacak. Bu yıl İran operasyonunu aldık” şeklinde sözlerini tamamladı.
