Yazı boyutunu büyütmek için Fatma Orhan`ın haberi A.A muhabirinin görüştüğü bakanlık yetkilileri, tarımda uçakla kimyasal ilaç atımının, ancak başka türlü mümkün olmadığı zaman bir alternatif olarak düşünülebileceğini belirtirken, bu nedenle sadece yüksek alanlarda yetişen zeytin ağaçları dışında, kimyasal mücadelede uçak kullanımınn yasaklandığını söylediler. Uçak ile kimyasal mücadele ilacı atımının 2001 yılında zirai mücadele talimatnamesinden çıkarıldığına işaret eden yetkililer, yer aletlerenin yeterli olmamasından kaynaklanan bazı zorunluluklar ve “bazı lobilerin siyasi baskıları“ nedeniyle geçen yıla kadar zirai mücadelede uçak kullanıldığını, ancak artık yeterli altyapının oluşturulması nedeniyle, uçak kullanımının bu yıl yasaklandığını, “geri dönüşün söz konusu olmadığını“ vurguladılar. F irmaların bu konudan haberi olmasın karşın hala bazı kesimleri yanına alarak baskı yapmaya çalıştığını anlatan yetkililer, “Zaten bilimsel olarak uygun bulunmayan bir uygulamaya son verdik. Uçak ile ilaçlama, 7-8 milyon YTL`lik bir pazar. İnsan ve bitki sağlığı, doğal dengenin korunması, uçakların atıl kalmasından daha önemli bir konu“ dediler. Diğer taraftan, Tarım Araştırmaları Genel Müdürlüğü, ilaçların etkililiğini yer aletlerine göre ruhsatlandırıyor. Uçaktan kullanıma göre etkililik ruhsatlandırması yapılan ilaç yok. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Nihat Pakdil, havadan yapılan ilaçlamanın “ilaçların sürüklenmesi“ nedeniyle ilaçlama yapmayan üreticileri de zor durumda bıraktığını belirtirken, bu nedenle birçok üründe zirai ilaç kalıntısı çıktığına işaret ediyor. Pakdil, gerek iç piyasada gerekse ihracatta ilaç kalıntısı nedeniyle yaşanan sorunlara dikkat çekerek, AB pestisit kontrolü için yılda en az 800 analiz yapılmasını yeterli görürken, Türkiye`nin bu yıl 4 bin 500 pestisit analizi yapılmasını planladığını söyledi. -“ÇİFTÇİLERİN KOLAYINA GELİYOR“ A.A muhabirinin edindiği bilgiye göre, uçak ile kimyasal ilaç atılması uygulaması, bilimsel gerekçelerle, 2001 yılı zirai mücadele talimatnamesinden çıkarıldı. Ancak, teknik zorunluluklar ve bazı çevrelerin siyasi baskıları sonucu geçen yıla kadar kısmen kullanıldı. Bu yıl 26 Mayıs`ta yayımlanan bitkisel mücadele talımatnamesiyle, zeytin dışında bitki hastalık ve zararlıları ile kimyasal mücadelede uçak kullanımı yasaklandı. Bakanlık yetkililerinin verdiği bilgiye göre, uçak ile ilaçlamaların yasaklanmasında, “yerden ilaçlamanın daha etkili olduğu, uçak ile ilaçlamada çevre, insan sağlığı, doğal dengenin bozulması risklerinin yüksekliği“ gibi bilimsel veriler ile gelişmiş ülkelerdeki uygulamalar göz önüne alındı. Yetkililer, havadan zirai mücadele ilacı kullanımının, yerden ilaçlamaya göre fazla etkili olmamasına ve daha pahalıya mal olmasına karşın, “çiftçilerin kolayına geldiği için“ çiftçiler tarafından savunulduğunu ifade etti. –
“İLACIN YÜZDE BİRİ HEDEF ZARARLIYA ULAŞIYOR“
Verilen bilgiye göre, uçaktan atılan ilacan yüzde 1`den daha azı hedeflenen zararlıya ulaşıyor. Yüzde 30`u havada sürükleniyor, yüzde 10`u buharlaşıp havada kalıyor, yüzde 41`i bitki ve toprak üzerinde kalıntı oluşturuyor. Buharlaşan, havada sürüklenen bu ilaçlar, çevresel değerleri olumsuz etkilerken, su kaynakları kirleniyor, yerleşim yerlerinde insanların akut zehirlenmelerine neden oluyor. ABD`de en fazla tarımsal üretim yapılan Kaliforniya`da 1997-2000 yılları arasında yürütülen çalışmalar, bölgedeki tüm tarımsal zehirlenmelerin yarısının havadan sürüklenen pestisitlerden (kimyasal ilaç kalıntısı) kaynaklandığını ortaya koydu. Hedeflenmeyen canlılara da ilaçlar ulaştığı için, 1987-88 yıllarında Trakya`da havadan yapılan ilaçlamalar sonrasında yılanların ölmesi nedeniyle, 1989`da bölgede farelerin zararı arttı. Havadan yapılan ilaçlamada, sürüklenen ilaçların çevre tarlalara da ulaşması nedeniyle, organik üretim ve diğer bitkisel ürünler de zarar görüyor. İlaç kullanılmadığı halde, birçok ürün, ilaç kalıntısı nedeniyle ihracattan dönüyor. Kilis`te, hiç uçaktan ilaçlama yapılmamasına karşın, 2004`de organik ürün olarak ihrac edilen zeytinyağın, ilaç kalıntısı nedeniyle geri döndü. Zeytine, Suriye`de yapılan uçaktan ilaçlamadan sürüklenen ilaçların bulaştığı anlaşıldı. Adana Yüreğir`de, organik narenciye üreten bir üreticinin sertifika almak için gönderdiği ürünlerde, tam sertifika alma aşamasında yüksek düzeyde ilaç kalıntısı çıktı. Üretici sertifika alamazken, organik üretim mümkün olamadı. Organik ürün üreticileri, uçakların tarlaları üzerinde manevra yapmasını bile istemiyor. Diyarbakır`da yapılan zirai ilaçlama nedeniyle 80 km uzağındaki dut ağaçlarını yiyen ipekböceklerinin öldüğü tespit edilmiş.
-İLAÇ TOPRAKTA KALIYOR-
Karpuz gibi yere yapışık veya çok yakın bitkilerde, zararlılar genellikle yaprakların altında saklandığı için uçaktan atılan ilaçların bu zararlılara ulaşması hemen hemen mümkün olmuyor. İlaçların büyük bölümü toprağa ve bitkinin üzerine düşüyor. Etkili olması için daha yüksek ilaç dozda kullanılıyor veya birkaç ilaç karıştırılıyor. İlaç, “kimyasal bomba“ haline geliyor. Bazen, ilacın zararlıya ulaşmaması nedeniyle sistemik (bitkinin damarlarına giren, ürüne de geçen) ilaçlar kullanılıyor. Oysa 30-40 cm`den yerden yapılacak spesifik uygulamalar, hem maliyeti düşürüyor hem de daha etkili mücadele sağlıyor.
AVRUPA`DA SON DERECE SINIRLI KULLANIM VAR
Türkiye`de tartışması sürerken, Avrupa`da da orman ve mera alanları dışında uçak ile kimyasal atımı, son derece sınırlı. Türkiye`nin de taraf olduğu Rio Deklerasyonu`nda doğal denge, çevre ve insan sağlığının korunması için önlem alınması zorunluluğu ve alternatif yöntemlerin geliştirilmesi öngörülüyor. AB talimatlarında ise “geçerli bir alternatifin mevcut olması veya diğer sprey uygulama metodlarına oranla daha iyi çevresel getirileri olmaması durumunda havadan ilaçlamanın yasaklanması“ destekleniyor. Dünyada kimyasal ilaç kullanımının azaltılması ve biyolojik mücadele eğilimlerinin arttığına işaret eden yetkililer, Almanya`da sadece ormanlık alanlarda biyolojik ilaçların uçakla atımına izin verildiğini, İngiltere`de ise sadece meralarda uçakla ilaçlama yapıldığını söylediler. Verilen bilgiye göre, her ülke kendi şartlarına göre kural koymakla birlikte, Nijerya ve Mısır`da uçak ile ilaç atımı yasak. Avusturya, Danimarka, Estonya ve Slovenya`da yasak. Belçika, Fransa, İspanya`da, İtalya`da bazı ürünlerde serbest.
-BİYOLOJİK MÜCADELEYİ OLUMSUZ ETKİLİYOR-
Uçak ile ilaçlama, insan sağlığına doğrudan etkisi dışında biyolojik dengeyi bozarken, biyolojik mücadeleyi de önlüyor. Bakanlık, başka süne olmak üzere birçok bitki zararlısı için yararlı böcekler yetiştirerek doğaya bırakıyor. Ancak, uçak ile ilaç atılınca bu böcekler de ölüyor ve biyolojik mücadele gelişemiyor.
-UÇAK İLE İLAÇ ATILIRKEN, TÜRKİYE BUĞDAY İTHAL EDİYORDU-
Türkiye`de zirai mücadele uçak, en fazla süne ile mücadelede kullanılıyordu. Yetkililer, uçak ile yapılan mücadelenin etkiliğine dikkati çekerken, “Süne ilacı uçaktan atılırken, Türkiye buğday ithal ediyordu. 3 yıldır yerden mücadele yapılıyor ve Türkiye un ihracatında rekoru kırıyor“ dediler. Süne ile mücadele için her yıl ortalama 19 milyon dekar alan yerden ilaçlanırken, 2004`ten itibaren bakanlık strateji değiştirerek yerden mücadele kararı aldı ve yer aleti ve ilaç dağıtmaya başladı. 2005`te sadece Doğu ve Güneydoğu Anadolu`da uçak kullanıldı. Bu yıl, Doğu ve Güneydoğu`da süne için kullanılan ilaçlar devlet tarafından verilirken, Türkiye genelinde hiç uçak kullanılmadı. Gelecek yıldan itibaren süne ile mücedeleyi çiftçi kendi imkanları ile yapacak. Ancak Bakanlık, bu yıl yaşanan sel felaketi nedeniyle, yerden ilaçlama yapılamayan Edirne`de 60 bin dönümlük çeltik alanında uçak ile zirai mücadele yapılmasına izin verdi. Yetkililer, yerden ilaçlama için alet ve ekipman sorunu olmadğını vurgularken, teknik olarak mısır ve pamuk ile tüm tarım ürünlerinde tüm mücadele hizmetlerinin yer aletleriyle rahatlıkla yapılabildiğini, yeni ekipman alınması gerekmediğini vurguladılar.
-BAZI ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİ TEPKİLİ-
Çukurova yöresindeki bazı üretici örgütleri ise gazetelere ilan vererek, “havadan zirai mücadele ilacı atımının yasaklanması nedeniyle, zararlılarla mücadele çalışmalarının olumsuz etkileneceği ve tarımsal üretimin 1 milyar dolarlık zarara uğrayacağı“ gerekçesiyle, Başbakan Erdoğan`dan bu yasağın kaldırılmasını istemişti. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neşet Kılınçer ise serpinti riskinin çok fazla olması nedeniyle uçakla tarımsal ilaçlamanın çevreye olumsuz etkisinin yüksek olduğunu belirtirken, bakanlığın uçakla ilaçlamayı yasaklama kararının doğru olduğunu söyledi.
