Türk Havacılığında Yeni Bir Dönem: HÜRJET Avrupa Semalarında
Ankara, 04 Temmuz 2025 – Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından geliştirilen jet eğitim ve hafif taarruz uçağı HÜRJET, Avrupa semalarına çıkarak Türkiye’nin havacılıkta elde ettiği başarının simgesi haline geldi .
Gelişim süreci
Bu heyecan verici proje, 2006’da HÜRKUŞ’la başlayan yerli üretim yolculuğunun devamı olarak başladı. 2010’da Milli Muharip Uçak (KAAN) ve 2017’de HÜRJET projesiyle doruk noktaya ulaşıldı. TUSAŞ’ın “milli bir dava” olarak gördüğü bu proje, eski genel müdür Temel Kotil’in teşvikiyle hız kazandı. Altı ay içinde tasarım ekibi kuruldu, proje 14 Ağustos 2017’de resmiyet kazandı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yıl kutlamalarına denk gelen Nisan 2023’te HÜRJET ilk uçuşunu başarıyla tamamladı.
Akademik başarılar & test sonuçları
Uçağın 30 Ocak 2023’te motor testleri başladı, 18 Mart’ta pistte taksi testleri yapıldı. İlk güvenli uçuş 2023 Nisan’ında gerçekleşti. HÜRJET, 14.000 feet irtifaya çıkarak 250 knot hıza ulaştı ve 26 dakika süreyle uçuşunu sürdürdü. 2023’ün toplamında 33 sorti gerçekleştiren araç, 2024’te 100. uçuşunu tamamladı ve 21 Ekim’de 38 dakika havada kalarak ses sınırı olan 1.01 Mach hızını aştı.
İkinci prototip (P2), Mayıs 2023’te montaja başladı; 12 Kasım’da 26 dakika boyunca 10.000 feet irtifa ve 200 knot hızla uçtu. Bu başarılar, TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu’nun açıklamasına göre, seri üretimin 2027 başında Türk Hava Kuvvetleri’ne, 2028’de ise İspanya’ya teslimat hedefini destekliyor.
Tarihe etkisi
HÜRJET, Türkiye’nin geliştirdiği ilk insanlı instabil (dengeleyici olmadan yüksek manevra kabiliyetine sahip), süpersonik jet uçağı olarak kayıtlara geçti. Bu proje, yerli uçuş kontrol sistemleri, aktüatör teknolojileri ve milli motor testleriyle küresel sistemlerin etkisini kırdı. Ayrıca HÜRKUŞ’tan KAAN’a uzanan özgün projeler zincirine kritik bir ara geçiş sağladı. Yüzde 80 yerli üretim oranı, teknoloji transferi ve test altyapısı Türkiye’ye önemli kazanımlar sağladı.
Uluslararası boyut
Türkiye Hava Kuvvetleri envanterine girmeyen HÜRJET, İspanya tarafından F‑5M’lerin yerine tercih edildi. İspanya’nın bu programa ayrılan bütçesi 1.375 milyar Avro; 2028–2029’da 18 adet uçağın üretilip teslim edilmesi öngörülüyor. Bu anlaşma, TUSAŞ’ın küresel pazarda güvenilir bir üretici olarak kendini kabul ettirdiğinin göstergesi niteliğinde.
Özetle:
-
Tarih: 2006’dan bu yana devam eden yerli jet geliştirme sürecinin doruğu HÜRJET.
-
Başarılar: 2023–24 test uçuşları, süpersonik performans, yüksek manevra kapasitesi.
-
Ulusal katkı: Yüzde 80 yerli sistem ve üretim; teknoloji bağımsızlığı.
-
Global etki: İspanya anlaşmasıyla ihracat yolunda.
