İspanya`da dün meydana gelen ve 153 kişinin öldüğü, 19 kişinin de yaralandığı uçak kazasının, kalkış esnasında yaşanan motor arızasından kaynaklandığı belirtiliyor. Yetkililer, kara kutusu bulunan uçağın büyük olasılıkla kalkışı sırasında sağ taraftaki motorunun yanması ve bunun kalkışı engellemesi yüzünden düştüğünü belirtirken, kaza dikkatleri bir kez daha Mcdonnell Douglas(MD) uçaklarının üzerine çekti. İspanyol basınında yer alan haberlerde de uçağın kalkıştan çok kısa bir süre öncesinde teknik bir arızadan dolayı revizyondan geçirildiği ifade edildi. Ancak bu teknik arızanın ne olduğu henüz açıklanmadı.
1980`li yılların başlarından itibaren çok sayıda kazaya karışan MD 80 serisi uçaklar, son olarak 30 Kasım 2007`de Isparta yakınlarındaki kazayla gündeme gelmişti. Bu tip uçakların, bugüne kadar yaptığı 23 önemli kazada 1115 kişi hayatını kaybetti. Sadece 2007 yılında biri Isparta`da olmak üzere 3 ayrı kaza yapan MD 80 serisi uçaklardan 9`u halen Türkiye semalarında dolaşıyor.
28 yıldır göklerde dolaşıyor
Mcdonnell Douglas(MD) 80 serisi, orta mesafeli seyahatler için 130 ilâ 170 yolcu kapasiteli uçaklar olarak tasarlandı ve 1980 yılından itibaren ticari seferlere başladı. Üretimine 1999 yılında son verilen MD-80 serisi uçakları, halen American Airlines, Delta ve Alitalia gibi şirketler tarafından da kullanılıyor.
Arızalarıyla gündeme gelen MD uçaklarından Alaska Havayolları`na ait MD-83 tipi bir uçak, 2000 yılında Pasifik`e düşmüş ve kazanın ardından yapılan incelemede uçakta teknik bir hata saptanmıştı. Bunun üzerine Amerikan Havacılık Dairesi MD-83`lerin 2000 saatte bir olan bakım limitini 650 saate çekmişti. 2005 yılında meydana gelen Swissair kazasının ardından ise, MD serisi uçaklarda kullanılan yalıtım materyalinin yanıcı olduğu ortaya çıkmıştı. Amerikan Havacılık Dairesi, bu materyalin yenilenmesini istemiş ancak bu değişiklik çok pahalı olduğu için bazı havayolu şirketleri uçakları seferden kaldırmayı tercih etmişti.
Uzmanlar uyarıyor: Bu tip uçaklarda uyarı sistemleri yetersiz
Hava-İş Sendikası Teşkilat Sekreteri ve uçak teknisyeni Kaya Sayın, MD serisi uçakların eskiyen teknolojisi nedeniyle daha ucuza temin edilebildiğini, bu nedenle de küçük havayolu şirketlerinin tercihi olduğunu söyledi. Sayın, `MD benzeri eski model uçakların kimi son teknoloji ürünü güvenlik tedbirlerini barındırmaması pilotların uçuş esnasındaki inisiyatifini arttırıyor. Örneğin Isparta`daki kazada uçak MD 83 değil de Boing`in yeni modellerinden biri olsaydı, sisten pilotun tepeye yaklaştığını farketmesini sağlayabilirdi. Bilgisayar önceden irtifa uyarısı yapardı ve uçak Türbe Tepe`ye düşmeyebilirdi. Maliyetleri düşürmek adına bu tür uçaklar kullanılarak işin bütün yükü pilotların omuzlarına yükleniyor. Pilotların da zaman zaman uluslararası standartların üzerinde çalıştırıldıkları ve yorgun uçtukları gerçeği ortada olduğuna göre bir yerde kazalara davetiye çıkarılmış oluyor` diye konuştu.
Son facia Isparta`da yaşanmıştı
Isparta`da düşen MD83 tipi yolcu uçağı 53185 imalat numarası ile 1994`te üretildi. Çift motorlu, 165 koltuk kapasiteli TC-AKM tescil işaretli uçak, World Focus Havayolları`ndan önce 1994-1999 arasında Amerikan Reno Air, 1999- 2001 arasında Amerikan Havayolları, 2001-2005 arasında da Türk Free Bird Havayolları`nda uçtu. World Focus Havayolları tarafından 20 Mayıs 2005`te filoya katılan uçak, bir dönem Türk Hava Yolları`na da kiralandı. MD83 tipi uçak, 29 Temmuz 2007`de uçuş ekipleriyle birlikte Atlasjet`e kiralanmıştı. 30 Kasım 2007 günü Isparta`da düşen ve 57 kişinin hayatını kaybettiği World Focus Havayolları’na ait kiralık uçağının kaza kırım raporu, aradan 9 ay geçmesine rağmen tamamlanmadığı için henüz bir dava da açılamadı.
Türkiye`nin Mağdur havayolu Atlasjet kazasının ardından tanıdığı MD serisi uçaklar halen Onur Air tarafından başta iç hat seferleri olmak üzere kullanılıyor. Filosunda 4 adet MD 83, 5 adet de MD 88 barındıran Onur Air, 165 yolcu kapasiteli bu uçakları küçük havalimanlarına iniş-kalkışta tercih ediyor.
MD serisinin sabıka dosyası
Son olarak 30 Kasım 2007 tarihinde Isparta yakınlarında düşen WORLD FOCUS HAVAYOLLARI’NA AİT KİRALIK uçağıyla gündeme gelen Mcdonnel Douglas(MD) 80 serisi uçaklar, 1980`li yılların başlarından itibaren çok sayıda kazaya karıştı. Bugüne kadar yaptığı 23 kazada 1115 kişinin hayatını kaybetmesine yol açan ve havacılık camiası tarafından `sabıkalı uçaklar` olarak bilinen MD 80 serisinin karıştığı önemli kazalar şunlar:
1 Aralık 1981 tarihinde Inex-Adria Aviopromet MD-81 uçağı Korsika`da Ajaccio Campo dell`Orro Havalimanı`na inmeye çalışırken St.Pietro dağına çarptı.180 yolcunun ve mürettebatın tamamı öldü.
16 Ağustos 1987 tarihinde bir MD-82 olan Northwest Airlines Uçuş 255 Detroit Metropolitan Wayne County Havalimanı`ndan kalkışından kısa süre sonra düştü. Uçağın düşüşünün sebebi, uçuş ekibinin kontrol listesine göre uçağı denetlerken flapların kalkışa hazır olup olmadığını denetlememesi olarak gösterildi. 4 yaşındaki bir kız hariç tüm yolcu ve mürettebat hayatını kaybetti.
27 Aralık 1991`de, MD-81 model OY-KHO uçağı Gottröra İsveç yakınlarında iniş esnasında düştü. İlk tırmanıştan itibaren motorların kanatlara montaj yerleri kuvvetli buzlanmanın etkisiyle gevşedi. Sonradan havaalanı departmanının uçağa uygulanması gereken anti-buzlanma işlemini uygulamadığı anlaşıldı. Her iki motor da zarar vermeden uçaktan ayrıldı, uçak bir planör gibi motorsuz olarak bir tarlaya indi ve üçe bölündü. Yangın çıkmazken yolcu ve mürettebatın tamamı kurtuldu.
1 Temmuz 1999, American Airlines uçuş 1420 kötü hava koşullarının olduğu bir günde Little Rock Havaalanı`na inmek isterken pisti kaçırdı ve Arkansas nehri etrafındaki banklara çarptı. Kaptan pilot dahil 11 kişi hayatını kaybetti.
31 Ocak 2000, Alaska Airlines 261 uçuş numaralı MD-83, yanlış krikolarla işlem yapılması sonucunda Pasifik Okaynusu`na çakıldı. 83 yolcu ve 5 mürettebattan kurtulan olmadı.
30 Kasım 2004, Lion Air 538 uçuş numaralı MD-82 Surakarta Adi Sumarmo Havaalanı`na inmek isterken pistin sonunu kaçırarak düştü. 25 kişi hayatını yitirdi.
16 Ağustos 2005`de, MD-82 model bir uçakla gerçekleştirilen West Caribbean Airways Uçuş 708 faciayla sonuçlandı. Kuzeybatı Venezuela`da dağlık bir araziye düşen uçakta 152 yolcu ve 8 mürettebat öldü.
16 Eylül 2007, One-Two-GO Airlines`e ait 269 uçuş numaralı MD-82, kötü havada Phuket Uluslararası Havalimanı`nda inişi pas geçmek isterken infilak etti. Uçaktaki 130 yolcudan 81`i öldü.
28 Eylül 2007`de American Airlines 1400 uçuş numaralı MD-80 uçağın sol motorunun alev almasına rağmen güvenli bir şekilde yere indi. Uçak Lambert-St. Louis International Havalimanı`ndan, Şikago`ya gitmek için kalkmıştı. NBC News aynı uçağın JFK Havaalanında 2003 yılında başka bir kazaya karıştığını iddia etti. Ölen ya da yaralanan olmadı.
30 Kasım 2007 WORLD FOCUS HAVAYOLLAR’ına ait kiralık uçak MD-83, Isparta`nın güneybatısında düştü, 57 yolcu ve mürettebatın tamamı öldü. Kazanın sebebi henüz bilinmiyor.
