Filosuna kiralık olarak dahil edilen 2 adet Boeing 777-300ER uçağıyla yıllar sonra yeniden first class hizmet sunmaya başlayan
THY, bu hamle ile hedefleri olan beş yıldızlı havayolu olmaya da adım atmış oldu.
Kurum yetkilileri first class’ı aralarında ‘suite class’ olarak adlandırıyor. Bundan böyle THY ile uçmak istediğimizde özellikle uzun hatlarda ekonomi, business ve first class olmak üzere üç ayrı sınıf opsiyonu mevcut olacak. Örneğin eğer Londra’ya first class uçmak isterseniz bilet ücretleri gidiş-dönüş vergiler hariç 2,534 Euro’dan, eğer Singapore ya da ABD’ye uçuyorsanız 5,700 küsur Euro’dan başlıyor.
THY, son yıllarda yaptığı başarılı ataklarla Avrupa ve dünyanın hizmet kalitesi açısından en başarılı dört yıldızlı havayollarından biri olarak kabul edilirken, şimdi çıtayı daha da yükselterek beş yıldızlı havayolu olabilme şartı first class hizmetine de soyunmak suretiyle lig atlamaya çalışıyor.
Bugün sizlere biraz daha detaylı olarak beş yıldızlı havayolu ligini tanıtmak ve bilgimi paylaşmak isterim. Bu kategoride yolcu anketlerine göre yapılan uluslararası hizmet değerlendirmelerinde Singapore, Emirates, Cathay Pacific, Virgin Atlantic, Qatar, Thai ve son yıllarda Etihad gibi havayolları öne çıkıyor. Söz konusu havayollarının iş modellerine göre ana işleri (core business) uzun mesafeli yolcu taşımak. Bu nedenle neredeyse filolarının yüzde 90’ı geniş gövde ve uzun mesafeli uçaklardan oluşuyor. Adı geçen havayollarının üçü Uzakdoğu, üçü Ortadoğu ve sadece biri Avrupa (İngiltere) merkezli. Bölge merkezleri açısından baktığımızda, Uzakdoğu merkezli olan üç havayolu Avrupa, ABD ve diğer ülkelere coğrafik olarak çok uzak olduklarından uzun menzilli uçuşlarda yolcularının konfor beklentileri ve ekonomik durumlarına hitap edebilmek amacı ile üç ayrı sınıfta hizmet sunmaktalar. Ortadoğulu üç havayolunun merkezi ise Birleşik Arap Emirlikleri, yani dünyanın petrol ve finans merkezlerinden biri ve taşıdıkları yolcu profilinin konfor ile hizmet beklentisi çok yüksek.
Gelelim İngiltere merkezli, dahi marka üstadı Richard Branson’un kurduğu ve şu anda yüzde 49 hissesi Singapore Havayolları’na ait Virgin-Atlantic Havayolu’na. Diğer 6 havayolu daha çok coğrafik ve yolcu profilinin beklentileri doğrultusunda first class hizmet sunup beş yıldız kategorisine geçerken, Virgin kurucusunun vizyonu, yenilikçiliği ve pazarı tetikleyici karakteri nedeniyle güçlü İngiliz Havayolları’na meydan okuyarak kendine özel bir pazar segmenti (niche market) yaratmıştır. Virgin Havayolu’nu kurucusu ve vizyonundan dolayı istisna olarak kabul edersek, beş yıldız liginin tüm diğer oyuncularının ortak paydası, bayrağını taşıdıkları ülkelerin kişi başı gayri safi milli hasılalarının yüksek olmalarıdır.
AVRUPA BEŞ YILDIZ PEŞİNDE DEĞİL
Avrupa’nın mega üçlüsü olarak adlandırılan Lufthansa, British ve Airfrance-KLM havayolları, Orta ve Uzakdoğulu havayollarından farklı ve kendi iş planları, coğrafik nedenler ve yolcu profillerine göre tamamen değişik bir strateji yürütüyorlar. Pazarlarını yoğun rekabete karşı korumaya çalışırken satın alma ve birleşmelerle büyüyorlar. Hizmet ettikleri destinasyonun yolcu profiline göre ekonomi, ekonomi veya business, ekonomi veya first class olarak hizmet sunuyorlar. Diğer bir ifadeyle destinasyona göre beş yıldız veya dört yıldızlı hizmet sunarak karlılıklarını canlı tutuyorlar. Filo ölçekleri ve hizmet kategorilerine göre eğer 4,5 yıldızlık bir sınıf tanımı olsa bence tam oraya otururlar. THY üst yönetiminin stratejilerini tam olarak bilmemekle beraber bazen ‘hedefimiz beş yıldızlı havayolu olmak’ beyanatları duyuyoruz. Bu duyumlar bana tuhaf geliyor. Zira Türkiye’nin ne coğrafik konumu ne de yolcu profili Orta-Uzakdoğulu havayollarına benzemiyor. Maalesef kişi başı gayri safi milli hasılamızın da pek benzediği söylenemez. Üstüne üstlük Virgin gibi ayrı bir pazar segmenti yaratmalarına da gerek yok, olsa bile THY’de bir Richard Branson olduğuna rastlamadık. THY’nin Türkiye’nin coğrafi konumundan kaynaklanan farklı avantajları ve kısmi olarak AB üyesi olmamamızdan kaynaklanan ikili havacılık uçuş haklarına bağlı korunan bir durumu var. Hal böyle olunca beş yıldızlı havayolu ligine girmek için uğraşmak yerine destinasyona göre beş yıldızlı veya dört yıldızlı havayolu olmak daha isabetli olur gibi geliyor insana.
THY’ye yıllar sonra başladıkları first class uygulamasında başarılar dilerken, seçtikleri Boeing 777-300 ER modelinin de iş planları açısından ticari olarak en doğru seçim olduğunu düşündüğümü belirtmek isterim.
