atc slot ve yer slot’u olmak üzere ikiye ayrilir.
ATC SLOT: Genel hava trafik otoritesi tarafindan (türkiye ve avrupa için eurocontrol) belirli meydan, yol veya noktalarda yine belirli zaman araliklari icin cesitli sebeplerden ötürü geçişin sınırlı olmasi gerektiginde; o yolu izleyecek uçağın uyması istenen kalkış zamanıdır.
YER SLOT’u (ground slot): havalimanlarinin kapasiteleri goz onunde bulundurularak, ucakların daha önce belirledikleri gelis-gidis zamanlarina uymalarini amaclayan bir sistemdir. Basvurular ve değişiklikler sivil havacilik genel müdürlüğ’ne bağlı slot koordinasyon merkezi tarafindan değerlendirilir. Alınan slotlara uyulmamasi veya slot saatlerinin +-20 dk.’dan daha fazla aşılması durumunda, havayolu uçağının tonaji oranında para cezası öder ve daha sonraki dönemler için slot alımındaki önceliğini kaybeder.
Her ülkede, havalimanı ve hava trafik otoriteleriyle havayolu şirketlerinin hava ulaşımında talebe uygun hizmet getirmek ve olanaklarını en iyi şekilde değerlendirmek üzere ortak sorumlulukları vardır.
Tüm ulaşım sistemlerinde yılın bazı mevsimlerinde, haftanın belirli günlerinde ve günün belirli saatlerinde yoğun trafik talepleri olmaktadır.
Bilindiği üzere bir havalimanının kapasitesi, apron büyüklüğü, uçak park yeri sayısı, kapı (gate) sayısı, pasaport kontrolü, gümrük, güvenlik, bilet işlemleri (check-in) ve bagaj işlemleri gibi kısıtlayıcı faktörlere bağlıdır. bu faktörlerin birbirleri ile azami koordineli olarak kullanımı önemli ve gereklidir.
Havalimanının kapasitesini kısıtlayıcı faktörlerin kaldırılması veya kapasitenin artırılması için yeni yatırımların gerçekleştirilmesi, hem zaman almakta hem de yüksek maliyet getirmektedir. Ancak havalimanlarında çeşitli birimler arasında koordinasyon kurulması ve meydan kapasitesinin en verimli şekilde kullanılması sorunlara çözüm getirebilir.
Bazı havalimanlarına talebin artması durumunda, havayolu şirketlerinin koordinasyona planlama aşamasında katılımı, kapasitenin verimli kullanımını sağlayarak, planlanan seferlerdeki yığılmalardan kaynaklanan gecikme ve iptalleri en aza indirmektedir.
Havalimanlarına varış-kalkış saatlerini belirten slotlar, uluslararası iata tarife koordinasyon konferanslarında görüşülmekte ve havalimanı şartları ile havayolu şirketlerinin taleplerine uygun, etkin bir planlama ile uluslararası trafiğin koordineli akışı sağlanmaktadır.
Bir havalimanının kapasite tahditleri, tarife koordinasyon konferanslarından önce havayolu şirketlerine bildirilmekte, böylece planlamaların tahditlere uyması sağlanmaktadır. ancak istisnai durumlarda konferanslardan sonra değişiklik istenebilir.
Slot uygulamasında dikkat edilen en önemli husus, ülkemize gelmeyi talep eden havayolu şirketlerinin planladıkları uçuşlarını mümkünse talep ettikleri saatte, mümkün olmadığı durumlarda en yakın saat dilimleri içinde ve aynı günde karşılamaktır. kesin bir zorunluluk olmadığı takdirde özellikle turist taşımacılığında mümkün olabilen her türlü esneklik sağlanarak, çözümleyici yaklaşım gösterilmesi ve olumsuz cevaplandırmalardan mümkün olduğunca kaçınılması esastır.
istisnalar
a) vip uçuşları (dhmi ücret tarifesi’nde belirtilen tanıma uyan uçaklar),
b) ambulans uçakları,
c) yardım uçakları,
d) devlet uçakları (askeri, gümrük, güvenlik),
e) tarifeli sefer yapmayan standart koltuk sayısı 12 veya daha küçük kapasiteli uçaklar. *
