Ünlü GDO Uzmanı ve Yazar : Kemal ÖZER
Uçaklar sadece uçurmuyor ki?
Başta Türk Hava Yolları olmak üzere hava taşımacılığında garip fiyat uygulamaları var. Örneğin THY’ye İstanbul Konya uçuş fiyatı 69-199 YTL aralığında değişiyor.
Fiyat aralıklarına bakalım 69, 79, 89, 99, 109, 119, 139, 159, 179 ve 199 YTL. Bunları hepsi ‘ekonomi’ klâs fiyatlar. Mesela 129, 149, 169, 189 YTL fiyatları neden yoktur? THY’yi 69 YTL kurtarırken acaba 179 lira kurtarmıyor mu? Esnaf tabiri ile sermayeden mi yer?
Aynı uygulama AtlasJet -ve diğerleri- içinde geçerli? 69-159 YTL aralığından on on artarak gidiyor fiyatlar.
Mesela 69 YTL’lik kontenjan kaç kişiliktir? Kimse bilmez. Bir yolcu 69 YTL yazan baremden bileti almaya kabul etse bile ödeyeceği rakam 104 YTL’dir. Yani yüzde 51 ek vergiler geliyor. 199 YTL’lik baremi seçseniz 224 YTL’ye varıyor bilet fiyatınız.
Doğudan Ankara’ya ulaşmak isteyen vatandaşlar için yerinde bir uygulama. Kim demiş doğuya hizmet gitmiyor diye! THY’nin AnadoluJet isimli bir firması var. Ankara’dan İzmir, Antalya, Adana, Hatay, Gaziantep, Trabzon, Diyarbakır, Mardin, Batman, Erzincan, Muş, Erzurum, Kars, Şanlıurfa GAP, Kahramanmaraş, Adıyaman, Bodrum, Malatya, Van, Dalaman hava alanlarına tek fiyat 29 YTL uçuyor.
AnadoluJet Ankara’dan Van’a 29 YTL’ye uçabilirken THY’nin İstanbul’dan Konya’ya 199 YTL’ye uçmasının anlamı nedir? Üstelik aynı THY Konya’dan
Pegasus 350 bin kişiyi bedava uçuyormuş. Şu kadar … kişide uçtu diyor sitesinde. Bu kampanyanın sadece Cumartesi Pazar bilet alımları için geçerliymiş. Daha fazla bilgi yok. Neden? Sıfır fiyatlı bileti almak için ne yapmam lazım? Yakışıklı mı olmalıyım, genç mi olmalıyım? Hangi kriter geçerli belli değil?
Yine THY’de ‘uygulanmıyor (NA)’ Pegasus’ta “Uçuş internet üzerinden satışa kapatılmıştır” gibi ibareler var. THY neden uygulamıyor? Uçak dolmadığı halde Pegasus neden İnternet’ten satmıyor?
Fiyatların ‘ekonomi’ ve ‘iş’ olarak sınıflandırılması ve ikram hizmetleri ile koltuklar arasındaki farkı kabul edebiliriz. Parası olan ‘iş’ sınıfında verir parasını gider. Hatta –ahlaki bulmasak ta– uçağı tüm koltuklarının bedelini öder tek başına da gider.
Bazen yapıyorlar mesela 2 hafta önce biletini alan yüzde bilmem kaç indirim yapayım. Bunda da sorun yok. Ama yan yana koltukta oturan üç kişinin biri 69 diğeri 139 bir diğeri 199 YTL’den uçmuş. Serbest piyasa ekonomisi diye her isteyen istediğini yapamaz. 69 lira kurtarıyorsa nasıl olsa mecbur diye tüketicinin mecburiyetini kullanarak üç katı fiyata bilet satmak kabul edilemez. O zaman otobüs firmaları içinde aynı serbestîyi getirin. Otobüs firmaları için alt üst sınır koymanın serbest piyasa ve rekabet hukukunda yeri olabilir mi?
Bazen bakıyorum yurt dışına uçmak ülke içinden daha ucuz. Niye? Yolcu yok veya o hatta rekabet var. THY karşısındaki rakiplerin yetersizliği yahut rekabet edecek noktalar yerine rekabetin az olduğu noktalara uçmayı tercih ediyorlar.
THY’nin büyümesinden mutluluk duyarız. Ama bu büyüme tüketicilerin mecburiyetinin kötüye kullanılması üzerine kurulmamalı. THY rakiplerin olduğu hatlarda ucuz, olmadığı noktalarda pahalı uçuyorsa; burada önemli bir ilke ve etik sorunu var demektir. Aynı durum diğer şirketler içinde geçerlidir.
Uçuşlardaki tek sorun elbette bunlardan ibaret değil. Mesela bir yolcu olarak siz bir dakika gecikseniz ‘kapandı’ diye almazlar. Çoğu kez şikâyet edecek merci bile bulamazsınız. Bir sonraki uçuş için ek bedel öder veya iptal için ceza ödersiniz. Lakin uçuş bazen hatırlı bir yolcu, bazen bağlantılı uçuşlar, bazen teknik, bazen alan sorunları yüzünden saatlerce günlerce mağdur edilirsiniz aynı ceza orada geçerli değil. Yani nalıncı keseri karada da havada devamlı güçlüden yana yontuyor. Sizin işiniz aksamış, cenazenize yetişmişsiniz ihalenizi kaçırmışsınız kimsenin umurunda bile olmaz.
Birde bir anons var mı? Herkesi tebessüm ettiriyor. Örneğin İstanbul-Konya İstanbul-Eskişehir gibi hatlarda yanlıca THY uçuyor. Uçaktaki anons ‘Türk Hava Yollarını tercih ettiğiniz için teşekkür ederiz’ Sanki bir başka bir firma vardı da onu değil THY’yi tercih ettik. Rakiplerin olduğu hatlarda bu anons tamam ya olmayan bu hatlarda niye yapılır. Bu anons yapılınca durumdan memnuniyetsiz olanlar hep tebessüm eder hatta kızarlar.
4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ‘taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu her türlü mal ve hizmet bu kanun kapsamındadır’ der. Bu alanda birçok yüksek yargı kararı da (Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’nin 2006/2047 sayılı kararı gibi) mevcuttur. Karayolu Taşıma Yönetmeliği (Madde 28), karayollarında yaşanan sorunları için Tüketici Sorunları hakem Heyetlerini yetkili merci olarak tanımlama ihtiyacı hissediyor. Ancak havacılar sanki başka bir ülkenin şirketi gibi tüketici kanundan onlarca yıl önce verilmiş ve artık hukuki değer taşımayan kararları göstererek zeytinyağı gibi üst çıkmaktadırlar. Bazı hâkimlerimizde bu açıdan isabetsiz kararlar vererek havayolu şirketlerinin hukuksuz uygulama ve zararlarını karşılanmasında tüketicileri mağdur etmektedir.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı hazırlamakta olduğu yeni tüketici yasası değişliği çalışmasında mutlaka bu gerçeği de göz ardı etmemelidir. Bu ayrıcalıklar sona ermeli ve nus ile uslanmaları sağlanmalıdır.
Ülkemizde CHP’nin ayrıcalıklı olduğuna inanmayan vardır? Demek ki sadece CHP değil ayrıcalıklı olan ülkemizde havacılarda ayrıcalıklı? Milletvekillerini dokunulmazlıkları birilerini hep rahatsız ederken 657’lilerin ayrıcalıkları bu kişileri hiç rahatsız etmiyor nedense? Cumhurbaşkanını bile sanık sandalyesine oturtup 657’liyi sanık sandalyesine oturtamayan sistem tüketiciyi telekomcular, bankalar ve havacılar karşısında gerektiği gibi koruyabilir mi? Elbette koruyamaz. Ama korumak hem anayasal hem de uluslararası mevzuatla anlaşmalar gereğidir.
Kemal ÖZER
19.4.2008
MİL SORUNU İLE İLGİLİ
İlave
Sitemden sorguladığım zaman
İstanbul – Medine uçuşunda 1297
İstanbul – Cidde uçuşunda ise
Sayın THY Yetkilisi
Merhaba
11 Eylül 2009’da TK98 ile İstanbul’dan Medine’ye
28 Eylül 2009’da TK95 ile Cidde’den İstanbul’a uçtum.
Bilet numaram 235-449794676
Üyelik numaram ise TK 301097586’dır.
Millerimi işlemek istediğimde başaramadım.
4440849 nolu hattınızı arayarak yardım istedim.
Görevli Medine Cidde uçuşları promosyon olduğu için Mil kazanılmadığını söyledi.
Hâlbuki ben tam 525 Euro para ödeyerek uçtum. Ben biletimi alırken kimse 100 Euro bilmem ne ülkesine uçarsan Mil kazanırsın ama Medine’ye uçarsan kazanamazsın demedi.
Beklide ben Umre ve Hac nedeniyle dünyanın en pahalı uçuşlarını yaparken adının PROMOSYON” uçuş olarak adlandırılmasının makul bir anlamı olmalı.
Böyle bir uygulama söz konusu ise ben bu konuda bir bilgilendirmeye tabi tutulmadım. Bu durumda 4077 sayılı yasaya aykırı bir eylem ve işlem olduğundan hukuken geçerli değildir.
Bu konun düzeltilmesini ve tarafımın bilgilendirilmesini dilerim.
Aynı durum aşağıda bilgileri bulunan eşim içinde geçerlidir.
Bilet numaram 235-449794677
Üyelik numaram ise TK 438508484.
Kemal ÖZER
SELÇUKLU KAYMAKAMLIÐI
TÜKETİCİ SORUNLARI HAKEM HEYETİ BAŞKANLIÐI’NA
Tüketici : Kemal ÖZER
Nişantaşı Mah Dr Baybal Cad Sehavet Sit No 5/C Selçuklu KONYA
Sağlayıcı : Tür Hava Yolları (THY)
Mevlana Cad No 9 KONYA (351 20 00)
1 Ekim 2006 Pazar günü THY’dan 5 Ekim saat 17:00’e kadar geçerli olmak üzere RVFGR3 rezervasyon kodu ile
1- İstanbul-Hong Kong gidiş dönüş uçak bileti rezervasyonu için THY’nin 4440849 nolu hattı aradım.
2- Çıkan bayan görevli İstanbul Hong Kong için 11 Ekim tarihinde direk uçuşlarının olduğunu ancak yer olmadığını yedek istersem yazabileceğini söyledi.
1. “614 Euro yedek kapalı” dedi
2. “639 Euro yedek kapalı” dedi
3. “709 Euro yedek kapalı” dedi
4. “779 Euro yedek alabilirim” dedi
Bende kabul ettim. Ancak THY’ye görevlisinin bunun riskli olması nedeniyle aktarmalı seferlerinin de olduğunu oradan da rezerve yapabileceğini ifade etmesi üzerine ben ‘tamam’ dedim.
11 Ekim TK60 THY seferi ile İstanbul’dan Bankok’a
12 Ekim CX712 Katar Pasifik ile Bankok’tan Hong Konk’a
19 Ekim CX703 Katar Pasifik ile Hong Konk’tan Bankok’a
19 Ekim TK61 THY seferi ile Bankok’tan İstanbul’a 602+174+36=812 Euro fiyatla rezervasyonum 5 Ekim 17:00’ye kadar kesinleştiği bildirildi.
544-XXX XX XX nolu cep telefonuma 02.10.2006 tarih ve 21:00:43’de şu mesaj geldi: “RVFGR’kodlu rezervasyonunuzdaki uçuş yedekten esasa geçmiştir. Lütfen 4440849’u arayarak yerinizi garantileyiniz. Aksi taktirde rezervasyonunuz iptal olabilir”
Hemen ardında ise : 544-XXX XX XX nolu cep telefonuma 02.10.2006 tarih ve 21:00:49’de 2. şu mesaj geldi: “RVFGR’kodlu rezervasyonunuzdaki uçuşunuzda tarife değişikliği olmuştur. Lütfen iptal yaptırmak için 4440849’u arayınız”
Bende artarda gelen bu mesaj üzerine hemen 4440849’u aradım. (Aradığımı Telekom ayrıntısı ile ispat edebilirim ki HTY aradığımı kabul ediyor) Çıkan bey görevli bana Direkt uçuşta halen yedekte olduğumu Bankog aktarmalı uçuşun kesinleştiğini biletimi 5 Ekim 2006 tarihi mesai bitimine kadar almak zorunda olduğumu ifade
tti. Teşekkür ettim kapattım. 5 Ekim sabah saat 10:00 dolayında THY Konya Satış Bürosuna Mehmet Ali Malkoç ile gittim. Oradaki görevli Ayhan bey bize şunları söyledi: “THY görevlisi arkadaş aynı kodla iki rezervasyon yaptığı ve 3 gün yerine size 5 gün verdiği için sistem tüm rezervasyonlarınızı iptal etmiş. Direkt uçuşumuzda yer var ama Bussiness Clasta fiyatını kabul edersek verebilirim. Aktarmalı uçuşta ise yer bağlantı verilemediğini istersek 3 gün içerisinde yeni rezervasyon alabilirim. Ancak eski fiyatınız geçerli değil” dedi. Bende sorunu THY yetkilileri ile görüşmesini istedim. Kendisi “Ben bildiririm ama sonuç değişmez. Siz istiyorsanız kendiniz görüşün” dedi. Bütün planlarımız bunun üzerine olduğu ve Emirates Havayolları rezervasyonumuzu THY yüzünden iptal ettiğimden mecburen pahalı bileti almak zorunda kaldım.
Her şey dahil 812 Euro’ya uça bilecekken bana bilgi verilmeden üstelik rezervasyon kesinleşme mesajı geldiği halde (mesajlar hala cep telefonumdadır) ve mesajda süre uyarısı da bulunmadığı halde rezervasyon iptal edilerek 979 Euro’ya (1.863 YTL) bilet almak zorunda bırakıldım. Söz konusu işlemden dolayı tarafımın her hangi bir kusuru bulunmamaktadır.
Ekteki bilet fotokopinde de görüleceği üzere rezervasyon uçuş numaraları ile bilet uçuş numaraları arasında sadece HonkKong Bankog arasında CX703, CX701 olmuş fiyat ise birden 167 Euro artmıştır.
11 Ekim TK60 THY seferi ile İstanbul’dan Bankok’a
12 Ekim CX712 Katar Pasifik ile Bankok’tan Hong Konk’a
19 Ekim CX701 Katar Pasifik ile Hong Konk’tan Bankok’a
19 Ekim TK61 THY seferi ile
Bu nedenle aradaki farkın kusurlu hizmet sağlayıcısından kaynaklanması nedeniyle ilgili kanun hükümlerince tarafıma iadesi yönünde heyetinizde karar verilmesi gerekmiştir. Bu nedenle müracaatımın değerlendirilerek 979-812=167 Euro (Avro) bedel karşılığı 317,80 YTL’nin tarafıma iadesi yönünde karar verilmesini talep ederim.
Ekleri :
1- Bileti fotokopisi
2- Rezervasyon anında aldığım notlar
Kemal ÖZER
SELÇUKLU KAYMAKAMLIÐI
TÜKETİCİ SORUNLARI HAKEM HEYETİ BAŞKANLIÐI’NA
Tüketici : Kemal ÖZER
Nişantaşı Mah Dr Baybal Cad Sehavet Sit No 5/C Selçuklu KONYA
Sağlayıcı : Tür Hava Yolları (THY)
Mevlana Cad No 9 KONYA (351 20 00)
Şikayetim üzerine Türk Hava Yolları A.O.’nın heyetinize verdiği savunmaya cevabımdır.
THY’nın savunmalarının hiç birini kabul etmiyorum.Çünkü:
1- Öncelikle söz konusu işlem bir hava yolu işlemi değil bilet satış işlemidir.
2- 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması’na Dair Kanunun 2. Maddesi “Bu Kanun, birinci maddede belirtilen amaçlarla mal ve hizmet piyasalarında tüketicinin taraflardan birini oluşturduğu her türlü tüketici işlemini kapsar” demektedir. Bu nedenle kapsam içindedir.
3- Yasalar hiçbir işlemin kapsamı içine almak için isim isim zikretmezler. Sadece kapsam dışı olan işlemleri ‘istisna’ olarak zikreder. Mevzuatımızın hiçbir yerinde Hava Yolu işlemlerinin 4077 Sayılı Kanun kapsamı dışında olduğuna dair bir hüküm söz konusu değildir.
4- Böyle bir istisnanın varlığından söz etmek bile eşitlik ve adalet ilkesi ile bağdaşmaz. Bazı sektörlere yada kişilere muafiyet tanımak ‘hukuk devletleri’nde mümkün değildir.
5- Yargı kararları kendi özel koşullarında bireysel bir hüküm içerir. Hakimin taktir hakkı da bunlardan birisidir. Aynı konuda birbiri ile zıt onlarca karar bulunabilir. Ancak içtihadı birleştirme gibi Danıştay ve Yargıtay kararları birer istisnadırlar. Bu konuda verilen yargı örneklerini tümüde kendi özelinde kararlardır.
6- Ekte bir örneği görüleceği üzere Konya İl Tüketici Sorunları Hakem Heyeti başka bir şikayet konusunda Türk Hava Yolları’nın ayıplı hizmetini 4077 Sayılı Tüketicinin Korunmasına Dair Kanun 4/A maddesi kapsamında değerlendirmiştir.
7- Ben zamanında alana gitmesem ya da benzer yükümlülüklerimi yerine getirmesem bunun cezasını ben çekerken saplayıcının ceza çekmemesi hukukun “Zaruret, başkasının hakkını ortadan kaldırmaz. Külfet nimete, nimet külfete göredir” gibi temel hükümlerine aykırıdır ve adalet duygusunu zedeler.
Söz konusu şikayetimde tarafımın tarifi kabil hiç bir kusuru söz konusu değildir. Tüketici olarak tüm yükümlülüklerimi yerine getirmiş olmama karşın sağlayıcı yükümlülüklerini yerine getirmeyerek zor durumumdan yararlanmış ve beni 317,80 YTL zarara sokmuştur. Bunun müeyyidesiz kalması adalet hakkaniyete uymayacağı gibi, hukuka da aykırı olacaktır. Ülkemiz bir hukuk devletidir. Yasalar önünde tüm taraflar eşittir. THY ya da hava yolu firmaları iki kere eşit değildir.
Bu nedenle aradaki farkın kusurlu hizmet sağlayıcısından kaynaklanması nedeniyle ilgili kanun hükümlerince tarafıma iadesi yönünde heyetinizde karar verilmesi gerekmiştir. Bu nedenle müracaatımın değerlendirilerek 979-812=167 Euro (Avro) bedel karşılığı 317,80 YTL’nin tarafıma iadesi yönünde karar verilmesini talep ederim.
Eki
Konya İl hakem Heyeti’nin 26.12.2006 tarih ve 103 nolu kararı.
Kemal ÖZER
Müşteri İlişkileri
Üyelik Numarası: TK301097586
Kullanıcı Adı:Kemal Ozer
Yeni İstek
Sayın Kemal Ozer,
bizimle iletişim kurduğunuz için teşekkür ederiz.
Daha sonra takip edebilmek için, lütfen isteğinizin takip numarasını not alınız.
Takip Numarası :
İstek Tipi :
Konu :
Mesajınız :
Bilgilerinize.
Uçuş Bilgileri
Kalkış: Istanbul
Varış: Ankara
Tarih :20.10.2004
No :TK118
T.C.
SELÇUKLU KAYMAKAMLIÐI
Tüketici Sorunları Hakem Heyeti Başkanlığı
Karar No :2007/29
Karar Tarihi :24/01/2007
KARAR
Başkan Üye Üye Üye &
bsp;
