İzlanda’daki yanardağ patlaması sonucu oluşan kül bulutunun hava trafiğinde yarattığı krizin ardından uçuşlar yavaş yavaş normale dönerken havayolu şirketleri zararları yüzünden hükümetlere yüklenerek tazminat talebinde bulundu.
Şirketler, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana hava ulaşımında yaşanan en büyük kesinti ve yarattığı zarardan ‘aşırı temkinli davranan’ hükümetleri suçluyor ve tazminat istiyorlar.
Ancak bilim insanlar yetkililerin uçuşları sınırlamaktan başka pek bir seçeneğinin olmadığını belirtiyorlar. Yetkillier, Avrupa’daki uçuşların bugün yüzde 100 oranında normale döneceğini belirtirken, Qantas havayolları uyarı üzerine Londra’dan bir uçuşu iptal etmek zorunda kaldı.
Paris’teki Charles de Gaulle havaalanında uçuşlar bu sabah itibariyle normale dönerken, dünyanın dört bir yanında halen onbinlerce kişi havaalanlarında bekliyor. Uçuşların yavaş yavaş normale dönmesiyle yolcular da evlerine dönüş imkanı buluyor.
Eyyafyallayöküll yanardağının patlamasından altı gün sonra Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) krizin havayolu şirketlerine 1.7 milyar dolar kaybettirdiğini açıkladı.
IATA Başkanı Giovanni Bisignani, "Geçen yıl 9.4 milyar dolar kaybeden ve 2010’da 2.8 milyar dolar kaybetmesi beklenen bir sektör için bu kriz yıkıcı oldu. Havasahası teorik modeller temel alınarak kapatıldı, olgular temel alınarak değil" diyerek, durumun hükümetlerin ‘kötü kararlar almalarıyla’ daha da beter hale geldiğini ifade etti. Bisignani, havayolu şirketlerine tazminat ödenmesi çağrısı yaparken, Avrupa Komisyonu da tazminat konusunun görüşüldüğünü bildirdi.
Bazı havayolu şirketleri ise AB yolcu tazminat kurallarında değişiklik yapılmasını istiyor. Kurallar uçuşu engellenen yolculara kalacak yer sağlanmasını öngörüyor. Ryanair yöneticisi Michael O’Leary da bir şirketin bilet parası sadece birkaç euro olan yolcu için binlerce euro harcamasının saçma olduğunu belirtiyor.
Virgin Group Başkanı Sir Richard Branson da hükümetlerin daha farklı önlemler alaması gerektiği görüşünde. Branson’a göre hükümetler uçuş riskini görmek için derhal deneme uçuşu yapmalıydı ya da kül bulutunun çok ince olduğu yerlerde hava koridorları açmalıydı.
"AVRUPALI YETKİLİLER, DOÐRUYU YAPTI"
Öte yandan BM’nin volkanik patlamalara ilişkin bilimsel danışmanlarından Henri Gaudru, Avrupa’nın, İzlanda’daki yanardağ patlaması üzerine hava sahalarını kapatma kararı almasının, doğru bir adım olduğunu söyledi.
Alanında 40 yıldır çalışmalar yürüten Gaudru, bugün düzenlediği basın toplantısında, kül bulutlarının, uçağın motorlarında ne tür bir etkide bulunacağına ilişkin ciddi bir bilimsel çalışmanın mevcut olmadığını, bu nedenle uçuşların iptal edilmesinin doğru bir karar olduğunu ifade etti.
Gaudru, "Bu konuda güvenilir verilerin olmamasından ötürü, ciddi hasar, hatta düşme riskine karşı yapılabilecek tek şey, uçak seferlerini durdurmaktı" dedi. BM uzmanı, alınan önlemlerde "aşırıya kaçıldığı" yorumlarına katılmadığını belirtti. Volkanik Felaketlerin Hafifletilmesi Uluslararası Komisyonu’nun da başkanı olan Gaudru, volkanik kül bulutlarının uçağa etkileri konusunda uçak mühendisleri meteorologlar ve jeofizikçilerin çalışmalar yapmaları gerektiğini belirtti.
AVRUPA’DAKİ HAVALİMANLARININ SON DURUMU
İzlanda’daki yanardağın faaliyetiyle oluşan kül bulutunun etkilediği Avrupa hava trafiğinde son durum şöyle:
Avusturya – Hava sahası Pazartesi TSİ 06:00’dan beri açık.
Belçika – Salı günü uçakların inişine izin verilmeye başlandı. Salı TSİ 15:00’ten itibaren bazı uçakların
kalkışına izin veriliyor.
Bosna – Havalimanları açık.
Britanya – Hava sahası Salı gecesi açıldı. British Airways şirketi, bugün Heathrow ve Gatwick havalimanlarından uzun mesafeli uçuşların tamamının yapılacağını açıkladı.
Bulgaristan – Hava sahası ve havalimanları açık.
Çek Cumhuriyeti – Hava sahası ve havalimanları Pazartesi TSİ 13:00’ten beri açık.
Danimarka – Hava sahası ve havalimanları Perşembe TSİ 09:00’a kadar açık kalacak.
Estonya – Hava sahası açık.
Finlandiya – Helsinki-Vantaa havaalanı bugün öğleden sonra kapandı. Finnair, bütün iç ve Avrupa seferleri ile uzun mesafeli uçuşların iptal edileceğini açıkladı. Helsinki’nin yanı sıra Turku, Malmi, Lappeenranta ve Mariehamn’daki havaalanları da kapalı. Durum TSİ 24:00’te tekrar değerlendirilecek, ancak ülkenin güneyindeki uygulamanın devam etmesi bekleniyor.
Almanya – Hava sahasının TSİ 12:00’de açılacağı açıklandı. Hamburg, Berlin, Bremen ve Hanover’daki havaalanları açık. Seferlerin en az 24 son içinde normale dönmesi bekleniyor.
Macaristan – Hava sahası Salı TSİ 11:00’den itibaren açık.
İrlanda – Birleşik Krallık hariç Kuzey Avrupa uçuşları Perşembe TSİ 07:00’den itibaren başlayacak. Birleşik Krallık uçuşları Cuma TSİ 07:00’den itibaren başlayacak.
İtalya – Hava sahası yeniden açıldı.
Letonya – Hava sahası açık.
Lüksemburg – Havaalanı Salı TSİ 11:00’de yeniden açıldı.
Moldova – İç seferler Salı günü TSİ 10:30’da yeniden başladı.
Karadağ – Havaalanları açık.
Hollanda – Gece seferleri Salı günü başladı.
Polonya – Hava sahası TSİ 08:00’den itibaren yeniden açıldı.
Portekiz – Hava sahası kül bulutundan hiç etkilenmedi.
Romanya – Hava sahası yeniden açıldı.
Rusya – Havaalanları açık.
Sırbistan – Sırbistan’ın kontrol alanında bulunan hava sahasının (Sırbistan, Karadağ, Bosna’nın bir kısmı ve Güney Adriyatik) büyük bölümünün yeniden kül bulutunun etkisi altına girdiği bildirildi. Hava trafiğinin kısmen ya da tamamen kapatılmasının, altı saatte bir yapılacak değerlendirmeye göre yapılacağı açıklandı.
Sırbistan, Karadağ ve Bosna’daki havaalanları şu anda açık.
Slovakya – Hava sahası ve havalimanları Pazartesi günü TSİ 15:40’dan beri açık.
Slovenya – Slovenya hava sahası Salı günü TSİ 13:00’ten itibaren açık.
İspanya – 17 havalimanı açık.
İsviçre – Cenevre ve Zürih havaalanları Salı sabahı yeniden açıldı, ancak her iki havaalanında da bazı uçuşlar iptal edildi.
Ukrayna – MAU havayolu şirketi Avrupa uçuşları dahil normal seferlerine dönmeyi planladığını açıkladı.
İSVEÇ VE NORVEÇ HAVA SAHALARINI KISMİ OLARAK YENİDEN KAPATTI
İsveç ve Norveç, İzlanda’daki yanardağdan kaynaklanan kül bulutunun, yönünü değiştiren rüzgar yüzünden dağılmaması üzerine hava sahasını kısmi olarak yeniden kapattı.
İsveç havacılık idaresi, başkent Stockholm’de hava sahası açık olmasına rağmen, güneydeki Göteborg ve Malmö kentleriyle ülkenin batı ve kuzey kesimlerinde hava sahalarının kapatıldığını bildirdi.
Havacılık idaresinden bir yetkili, yönünü değiştiren rüzgar yüzünden kül bulutunun beklenen şekilde dağılmadığını söyledi.
Bu arada Norveçli yetkililer, ülkenin batısının yeni kül bulutunun etkisine girdiğini belirtti.
Başkent Oslo’da hava sahasının açık olduğu, ancak ülkenin batısında yeniden kapandığı kaydedildi.
FRANSA’NIN HAVA SAHASI TAMAMİYLE AÇILDI
Fransa’nın hava sahasının açıldığı bildirildi.
Yetkililer, hava sahasının tamamiyle açıldığını, ancak hava trafiğinin yeniden normale dönmesinin 2-3 gün alacağını belirtti.
Fransız Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (DGAC), bu akşam yayımladığı yazılı açıklamada, Fransız hava sahasının tamamiyle açıldığını ve hava trafiğinin de yavaş yavaş normale döndüğünü kaydetti.
İzlanda’daki yanardağın püskürttüğü kül bulutları uçuş güvenliği için risk yarattığından, Fransa’da, 3’ü başkent Paris’te, 23’ü de diğer kentlerde olmak üzere, 26 havalimanı kapatılmıştı.
"YANARDAÐIN KÜLLERİ ÇEVREYE, UÇAKLARDAN DAHA AZ ZARAR VERİYOR"
Bu arada İzlanda’daki yanardağın püskürttüğü küllerin çevreye zararının, bu yüzden kalkamayan uçaklardan daha az olduğu bildirildi.
İngiltere’deki Durham Üniversitesinin tahminlerine göre, patlamanın ilk günlerinde çevreye yayılan karbondioksit günde 150 bin tondu. Bölgede normal tarifeler çerçevesinde uçan uçakların günde yaydığı karbondioksit miktarının ise bunun üç katından fazla olduğu bildirildi.
Avrupa Çevre Kurumunun 2007’deki verilerine göre, 32 Avrupa ülkesindeki hava trafiğinin günde yaydığı karbondioksit miktarı 510 bin ton. Kül bulutları yüzünden uçuşların üçte ikisi iptal olunca günde 340 bin ton karbondioksitin çevreye yayılmasından kurtulundu.
Bilim adamları, uçakların karbon emisyonları ve çıkardıkları diğer kimyasallarla küresel ısınmada önemli rol oynadığını belirtiyor.
