TUSAŞ Strateji ve Teknoloji Yönetimi Başkanı Yılmaz Güldoğan, başta THY tarafından olmak üzere Türkiye’ye alınacak uçaklardan TUSAŞ’a ve Türk havacılık sanayisine iş payı istediklerini belirterek, ”Türkiye geleceği yakalayacaksa havacılık sanayisini gözetmek zorunda başta THY olmak üzere, tedarik makamları mutlak surette iş payı veya ofset istemek zorundalar” dedi. Güldoğan, bunun Türkiye’nin 2023 ihracat hedefini yakalamasına ve hu hedefin üstüne çıkmasına çok önemli katkıda bulunacağını bildirdi.
Güldoğan, yaptığı açıklamada, TUSAŞ’ın 1500’ü mühendis ve 900’ü tasarım mühendisi olmak üzere yaklaşık 4 bin personel ile havacılık sektöründe dünyanın sayılı firmaları arasında olduğunu belirtti.
Kurulduğunda hiçbir tasarımın yapılmadığı havacılık ve uzay sanayi kampüsünde şimdi çok sayıda ülke ile tasarım katkılı ortak üretimin ve özgün tasarımların yapıldığına dikkati çeken Güldoğan, Türk mühendisleri ve teknisyenlerinin aynı anda 120 projeyi yürüttüğünü söyledi.
TUSAŞ’ın artık tasarımcı bir şirket olduğunu ve bundan sonra da tasarımlarında ilerleyeceğini anlatan Güldoğan, Türkiye’nin 500 milyar dolar ihracat hedefini yakalayabilmesi için havacılık alanına yapılacak yatırımların ve nitelikli havacılık sistemlerinin dost ülkelere satışı ve ihracatının önemli olduğunu vurguladı.
Bunun için de bazı stratejik adımların atılması gerektiğine işaret eden Güldoğan, bu kapsamda atılacak en önemli adımın Türk Hava Yolları’na ve diğer Türk Havacılık şirketlerine alınacak yolcu uçaklarından TUSAŞ’a ve Türk havacılık endüstrisine sağlanacak iş payı olduğunu söyledi.
Havacılıkta iş payı almanın kolay olmadığını, sözleşmede belirtilen kalitenin tutturulmasının ve zamanında teslimatın tedarikçiye güven sağladığını ifade eden Güldoğan, ”Bu iş payları kapı açıyor bize. Ofset ne pahasına olursa olsun yapılmıyor. Siz bunu kalitenizle, zamanında teslim garantinizle, rekabetçi fiyatınızla sağlayabilirsiniz. Biz Çin, Romanya gibi değiliz, çok önemli rekabete giriyoruz. Ürünlerimizi kaliteli yapıyoruz ve zamanında teslim ediyoruz” dedi.
-Türkiye ve THY’ye alınacak uçaklardan iş payı istiyoruz-
Havacılıktaki gelişmeleri ve başta ulusal bayrak taşıyıcımız THY olmak üzere Türkiye’deki havayolu şirketlerinin geleceğe yönelik programlarını yakından takip ettiklerini, sivil havacılıkta Türkiye’nin bayrak taşıyıcısı ve diğer şirketlerdeki gelişmelerin gurur verici olduğunu vurgulayan Güldoğan, THY’nin yıl sonuna kadar uçak sayısının 200’e, 2023’te ise ülkemizin yolcu uçağı sayısının 650’ye çıkacağını söyledi.
Yolcu uçaklarının tedarikinde genellikle Boeing ve Airbus gibi iki temel firmayla pazarlık yapılacağına işaret eden Güldoğan, bu pazarlıklarda yetkili makamların TUSAŞ’a ve Türk havacılık sanayisine doğrudan veya ofset yoluyla iş payı sağlanması yönünde çaba göstereceklerine inandıklarını söyledi.
Türkiye’nin bölgede artık çok önemli bir ülke olduğunu ve 54 ülke Türkiye’nin 3-4 saatlik uçuş mesafesi ile etki alanında olduğunu ifade eden Güldoğan, şunları kaydetti:
”Biz büyük bir ülkeyiz ülkemizin uçak filosu da önümüzdeki dönem büyüyecek. Türkiye’nin 2023’te 650 yolcu uçağının olması öngörülüyor, bu da yaklaşık 30-40 milyar dolarlık bir yatırım ve kaynak harcaması demektir. Tedarik makamları bu kadar büyük çaplı bir yatırım ve harcama karşılığında, uçak satıcısı firmalardan Türkiye’ye iş payı vermeleri veya ofset istemeleri gerekmektedir. Havacılık sanayisini geliştiren ülkeler mutlaka bu iş paylarını alıyorlar.
Türkiye’ye bu uçakları aldığımız zaman Türkiye olarak havacılık sanayimize doğrudan ve dolaylı olarak iş istemeliyiz. Uçak pazarlığı yaparken yüksek paralardan bahsediyoruz. Biz diyoruz ki Türkiye’de bir havacılık sanayisi var dolayısıyla uçağı alan Havayolu şirketleri bu uçakların alımı sırasında belirli bir iş payını veya ofset yoluyla telafi edici işleri Türk endüstrisi için istemelidir. Havacılık sanayisi olan ve uçak alan ülkeler böyle yapıyor. Herkes kendi ülkesinin endüstrisini korumak zorunda. Amerika’da Amerikan malı kullanacaksın diye kanun var. Biz de havacılık sanayimizi daha ileriye doğru götürmek ve nitelikli ihracatımızı artırmak için ülkemize alınacak uçaklardan TUSAŞ’a ve Türk sanayisine iş payı istiyoruz.”
Yolcu uçakları için ödenecek paranın önemli bir kısmının iş payı ile tekrar Türkiye’ye getirileceğini dile getiren Güldoğan, havacılık alanına yatırım yapılacağını ve en önemlisi de Başta Ankara’da, Eskişehir’de, İzmir’de, Bursa’da, Kayseri’de ve Sivas’ta olmak üzere yüzlerce yardımcı sanayi firmasının desteklenerek önemli büyüklükte nitelikli istihdam, ihracat ve teknolojik gelişme sağlanacağını söyledi.
-İş payı veren firma daha rekabetçi olur-
Boeing’in, Airbus’un büyük miktarda uçak sattığı ülkelerden firmalara iş payı verdiğine vurgu yapan Güldoğan, ”Uçağı hazır aldığımızda kanadı, kuyruğu gövdesinin belirli bölümleri Japonya, Kore, Endonezya, Malezya gibi 15 civarında ülkede yapılıyor. Hazır alınan uçaktan saydığımız çeşitli ülkelere iş payı gidiyor. Bu ülkeler muhtemelen uçak almak için pazarlığa oturduklarında ‘Ben kendi sanayime iş istiyorum’ dediler ve aldılar” şeklinde konuştu.
Biz yolcu uçağı alımında iş payı veya ofset alamadığımız zaman esasen diğer ülkelerin havacılık sanayilerini desteklemiş olacağımıza işaret eden Güldoğan, TUSAŞ’ın alacağı iş payıyla ürün/hizmet sağladığı firmanın rekabet gücünü de artıracağını kaydetti.
-”İddia ediyoruz, diğer ülkelerden daha uygun fiyata yapacağız”
Rekabetçi bir şirket olarak hiç bir zaman kaliteden ödün vermediklerini ifade eden Güldoğan, ”Türkiye geleceği yakalayacaksa havacılık sanayisini gözetmek ve geliştirmek zorundadır” dedi. TUSAŞ’ın Boeing ve Airbus’a önemli katkılar sağlayabileceğine dikkati çeken Güldoğan, şöyle devam etti:
”Bunu yaparken de onların rekabet şansını artırabiliriz. İddia ediyoruz ki ürünleri daha maliyetli fiyattan vereceğiz, daha kaliteli vereceğiz ve zamanında vereceğiz. Bu da ürün ve hizmet sunduğumuz firmanın elini rakiplerine karşı güçlendirecek. Bu firmanın teknolojik olarak gelişmesine de katkıda bulanacağız. Biz iddia ediyoruz o ülkelerden daha uygun fiyata yapacağız. TUSAŞ’taki tesislere, mühendislik ve üretim kabiliyetlerine sahip çok fazla ülke yok. Uçak alan tüm ülkelerin iş payı isteyecek alt yapısı yok, biz mühendislik ve üretim altyapısı gelişmiş ve havacılık standartlarında üretim yapan bir firma olarak kendimize güveniyoruz. Bundan sonra tek bir uçak bile iş payı alınmadan alınmamalı.”
THY yetkililerinin iş payı alınması konusunda TUSAŞ’a destek verdiğini belirten Yılmaz Güldoğan, sadece Türkiye’nin alacağı uçaklarda iş payı anlaşmasının maliyet etkin olmayacağını, Boeing veya Airbus’ın tüm üretiminde iş payı anlaşması yapmak gerektiğinin altını çizdi.
