Avrupa Hava Trafiğinde Gecikmeler Son 10 Yılda İkiye Katlandı
Avrupa genelinde hava trafiği kontrolünden kaynaklanan uçuş gecikmeleri alarm veriyor. IATA’nın 2015–2024 dönemini kapsayan analizine göre, hava trafik akış yönetimi (ATFM) gecikmeleri tam %114 oranında arttı. Bu artış yaşanırken, toplam uçuş sayısı yalnızca %6,7’lik mütevazı bir yükseliş gösterdi.
Milyonlarca Uçuş Etkilendi, Gecikme Süreleri Katlandı
- 2015–Ekim 2025 arasında toplam 7,2 milyon uçuş ATC’den dolayı gecikmeye uğradı.
- Bunların yaklaşık 6,4 milyon uçuşu 30 dakikadan az, 700 bin uçuşu ise 30 dakika ve üzerinde gecikmeli olarak gerçekleşti.
- Özellikle 2024 yılında gecikme süreleri dramatik şekilde yükseldi: Gecikmelerin toplam süresi 30,4 milyon dakika olarak kaydedildi. Bu, 2015’teki 14,2 milyon dakikaya kıyasla %114 artış anlamına geliyor.
- Gecikmelerin büyük kısmı yaz aylarına denk geldi: 2024’te gelen gecikmenin %38’i yalnızca Temmuz ve Ağustos aylarında yaşandı.
Sebep Ne? Personel Yetersizliği ve Hava Trafiği Kapasite Sıkıntısı
IATA raporuna göre, gecikmelerin esas olarak nedeni “hava trafik kontrol yetkililerinin personel eksikliği” ve “sınırlı kapasite”. 2024’te ATC (ANSP) kaynaklı gecikmelerin %87’si bu iki sebepten kaynaklandı.
Personel kaynaklı gecikmeler ise 2015’ten bu yana %201,7 oranında arttı.
Özellikle bazı ülkeler, Avrupa’daki gecikmelerin büyük kısmında başı çekiyor; başta Direction des Services de la Navigation Aérienne (Fransa) ve Deutsche Flugsicherung (Almanya) olmak üzere, bazı ANSP’ler toplam gecikmelerin %50’sinden fazlasına sebep olmuş durumda.
Avrupa’nın “Tek Gökyüzü” Sözü Boşa mı Çıktı? IATA’dan Sert Eleştiri
IATA Genel Müdürü Willie Walsh, on yıldır havacılık sektörüyle verilen sözü: “Tek Avrupa Gökyüzü – daha hızlı, daha verimli uçuşlar” vaadini hatırlatıyor. Ancak gecikmelerin ikiye katlanmış olması, bu vaadin “yerine getirilmediğini” gözler önüne seriyor. Walsh, özellikle yaz tatili gibi kritik dönemlerde yaşanan yoğun gecikme ve karmaşanın, yolcu hakları mevzularının gölgesinde kalmaması gerektiğini belirtiyor.
Sektör genelinde bu tablo; havayolu şirketleri için operasyonel planlama zorlukları, artan maliyetler ve yolcular için güvenilirlik sorunları anlamına geliyor. Uzun vadede, Avrupa hava sahasında altyapı, personel ve koordinasyon temelli köklü iyileştirmeler yapılmazsa, sıkışıklığın ve gecikmelerin daha da artabileceği uyarısı yapılıyor.
Yolcular ve Havayolları Ne Yapmalı?
- Seyahat planlayan yolcular: Yaz ayları başta olmak üzere yoğun dönemlerde uçuşlarını mümkünse esnek tutmalı, bağlantı sürelerini fazla uzun almalı.
- Havayolu şirketleri: Bilet satışlerinden önce yolcuları gecikme ihtimali konusunda bilgilendirmeli; gerekirse tampon süre koymalı.
- Avrupa yönetimleri & ANSP’ler: “Tek Gökyüzü” projesini hayata geçirmek, ATC personel sayısını artırmak ve kapasite planlamasını yeniden gözden geçirmek öncelik olmalı.
