Türkiye Seyahat Acentaları Birliği tarafında yapılan açıklamada, geçtiğimiz günlerde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği’nin acenteler aleyhine pek çok hüküm barındırdığı belirtilerek, gerekli hukuksal itirazların yapıldığı kaydedildi. Açıklamada, yasal olarak zor durumda kalmamak için acentelerin, hukuki süreç sonuçlanıncaya kadar yönetmeliğe riayet etmeleri gerektiği ifade edildi.
TÜRSAB tarafında yapılan açıklama şöyle:
"Malumlarınız olduğu üzere 6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu, 22.06.2012 tarih ve 28331 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kanuna dayanılarak hazırlanan Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği ise; siz değerli üyelerimizin aleyhine sonuç doğurabilecek hükümlerine karşı Bakanlıklar nezdinde gerçekleştirdiğimiz tüm itirazlara rağmen 26.12.2014 tarih ve 29217 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Öncelikle belirtmemiz gerekir ki; söz konusu yönetmelik ile ilgili olarak hukuksal yollara başvuru sürecine ilişkin çalışma başlatmış bulunmaktayız. Ancak hukuksal sürecin sonuçlanmasına kadar yönetmeliğin, seyahat acentaları aleyhine olan ve dayanağını kanundan almayan düzenlemeleri ile kanunun uygulamasının Anayasaya aykırı hükümlerini kabul anlamı taşımamak ve her türlü itiraz haklarımız saklı kalmak kaydıyla; Resmi Gazetede yayımlanan Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği hükümlerine riayet edilmesi gerekliliği bulunmaktadır.
Bu itibar ile yürürlüğe giren yönetmeliğin uygulamasına ilişkin üyelerimize aşağıdaki bilgilendirmenin yapılarak herhangi bir idari yaptırımla karşılaşmalarının önüne geçilmesi amaçlanmıştır.
Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliğinin “Turist Rehberliği Hizmetleri” başlıklı 25. maddesi uyarınca;
“ Turist rehberliği hizmetleri sadece eylemli turist rehberleri tarafından Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak sunulur.
Başka sıfat veya unvanlarla icra edilen, ancak Kanun ve bu Yönetmelik uyarınca turist rehberliği niteliği taşıyan her türlü hizmetin yürütülmesinde mesleği icra etme koşullarını taşıyan kişilerin çalıştırılması zorunludur.”
Üyelerimizin, düzenledikleri tur veya paket turlarda rehber bulundurma yükümlülüğü nedeniyle Yönetmeliğin bu maddesindeki hüküm uyarınca bulunduracağı rehberin eylemli turist rehberi olması hususuna özen göstermesi gerekmektedir.
1. Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliğinin 26. ve 27. maddesi uyarınca, üyelerimizin düzenledikleri tur veya paket turlarda bulunduracağı rehberlerin ruhsatnamelerinin (Mesleğe kabul koşullarını taşıyan turist rehberlerine Bakanlık tarafından verilen belge) ve çalışma kartlarının ( Bir yıl süre ile mesleği fiilen icra edebileceklerine ilişkin kayıtlı oldukları oda tarafından eylemli turist rehberlerine verilen belge) bulunması gerekmektedir.
2. Söz konusu Yönetmeliğin “Mesleğin İcrasına İlişkin Esaslar” başlıklı 28. Maddesi uyarınca Turist rehberliği mesleğinin sadece eylemli turist rehberleri tarafından serbest meslek erbabı olarak veya 4857 Sayılı İş Kanunu hükümlerine tabi olarak icra edileceği hüküm altına alınmıştır.
3. Yine Yönetmeliğin “Seyahat Acentalığı faaliyetinde bulunma yasağı” başlıklı 32. Maddesi uyarınca; Turist rehberlerinin tur, paket tur, ulaşım, konaklama, transfer gibi seyahat acentacılığı faaliyeti kapsamına giren hizmetleri vermemek koşuluyla yalnızca turist rehberliği hizmetini sunabileceği ve bu hükme aykırı davranan turist rehberleri hakkında ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde işlem yapılacağı düzenlenmiştir.
4. Yönetmeliğin 35.maddesinde; Turist rehberlerinin tur, paket tur, ulaşım veya konaklama gibi seyahat acentalığı faaliyeti niteliğine girecek şekilde reklam veya tanıtım yapamayacağı ancak turist rehberliği hizmeti sınırlarında kalınması şartıyla reklam ve tanıtım yapılabileceği, hüküm altına alınmıştır.
5. Taban ücret tarifesinin, birlikler ile TÜRSAB’ın görüşleri alınarak Bakanlık tarafından net ücret üzerinden belirleneceği ve her yıl 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranından az olmamak kaydıyla artırılarak en geç Aralık ayında, izleyen takvim yılının başından itibaren yürürlüğe girmek üzere Bakanlık tarafından ilan edileceği ve devamla, taban ücretlerinin tur, paket tur, gece turu ve transfer olarak günlük ve aylık taban ücreti üzerinden belirleneceği, taban ücret tarifesinin ise; Bakanlık resmi internet sitesinde duyurulacağı Yönetmeliğin 36. maddesinde düzenlenmiştir.
6. Yönetmelikte genel kural olarak “rehberin taban ücret tarifesinde belirlenen ücretin altında turist rehberliği hizmeti sunamayacağı” düzenlenmiş olup bu kuralın istisnaları da getirilmiştir. İstisna hükümleri;
1) Kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının protokol gereği ağırladıkları konuklar,
2) Kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, dernek ve vakıflar ile resmi ve özel öğretim kurumları tarafından veya engelliler için bedelsiz ve tam sponsor desteği olmadan düzenlenen ve gelir getirmeyen geziler.
şeklinde düzenlenmiştir.
7. “Sözleşme yapma zorunluluğu” başlıklı Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği’nin 38. Maddesi uyarınca;
(1) Turist rehberlerinin tur için belirlenen ücreti ihtiva eden yazılı turist rehberliği sözleşmesi yapmaları zorunludur. Sözleşme seyahat acentası ile turist rehberi arasında veya doğrudan turist rehberi ile turist/turistler arasında hizmet vermeye başlamadan önce yapılır. Haklı nedenlerin bulunduğu hâllerde ve geçerli mazeretleri sona erdiği tarihten itibaren en geç yedi gün içinde yazılı olarak düzenlenmek kaydıyla e-posta, faks, telefon mesajı ve benzeri yollarla sözleşme yapılabilir.
(2) Sözleşmede turist rehberinin;
Ruhsatname ve oda sicil numaraları
Acentanın isim, acenta belge ve vergi numarasının, tebligat adreslerinin,
Sözleşme konusu turun çalışma dilinin,
Tur güzergâhının,
Grup milliyeti ve gruptaki turist sayısının; tur programı ile taban ücret tarifesinde ilan edilen ücrete uygun olarak hesap edilen toplam ücretin,
Düzenleme tarihinin ve tarafların ıslak imzalarının bulunması ve yetkili imzasının olması zorunludur.
(3) 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında yapılan belirli veya belirsiz süreli sözleşmelerde ise,
Turist rehberinin ruhsatname ve oda sicil numaraları
Acentanın isim, acenta belge ve vergi numarasının,
Tebligat adreslerinin ve taban ücret tarifesine uygun olarak belirlenen aylık ücretin ve çalışma saatlerinin gösterilmesi zorunludur.
(4) Yapılan sözleşme üç nüsha olarak düzenlenir ve birer nüshası taraflara verilir. Sözleşme örnekleri Birlik tarafından hazırlanır ve resmi internet sitesinde ilan edilir.
(5) Tur için yazılı sözleşme yapmayan veya taban ücretin altında ücret ile çalışan turist rehberi, Birlik tarafından her bir fiil için ayrı ayrı olmak, Birlik bütçesine gelir kaydedilmek ve üç günlük taban ücreti tutarından az olmamak üzere turun toplam süresine karşılık gelen taban ücreti kadar idari para cezasıyla cezalandırılır.
8. Yönetmeliğin 41. Maddesi ile “Turist rehberliği hizmetlerinin denetimi” düzenlenerek aşağıdaki usul ve esaslar belirlenmiştir.
Öncelikle Turist rehberliği hizmetleri ile ilgili olarak 6326 sayılı Kanunda öngörülen her türlü denetimin, Bakanlıkça yetkili kılınacak personel veya Genel Müdürlüğün talimatı ile İl Müdürlüklerince yetkilendirilen personel veya meslek kuruluşları tarafından yapılacağı düzenlenmişse de bu denetimin içeriği münhasıran turist rehberliği hizmetlerine ilişkin olacağı açıktır.
1618 sayılı Kanuna aykırı fiillerin tutanaklara işlenebilmesi için, denetimlerde Bakanlık veya İl Müdürlüğü temsilcisinin bulunması ve tutanağın bu temsilciler tarafından düzenlenmesi esası getirilmiştir.
Bununla birlikte Denetimlerin meslek kuruluşları ile işbirliği çerçevesinde yapılması hüküm altına alınarak, İl Müdürlüğü veya TÜRSAB’dan katılımın olmadığı takdirde, Turist Rehberliği Birliği tarafından yetkilendirilmiş iki denetmen marifetiyle yalnızca turist rehberliği hizmetleri ile ilgili denetimler gerçekleştirilebilir.
Denetim sırasında denetlenen hususlar;
– Geçerli çalışma kartı,
– Tur programı,
– Sözleşme örneği,
– Çalışma kartında belirtilen dil veya dillerde, bölgesi dâhilinde hizmet verilip verilmediği,
– Turist rehberliği hizmetinin Kanuna, bu Yönetmeliğe, meslek etik ilkeleri ile denetimlerde tespit edilen konular
olarak belirlenmiştir.
Denetim sırasında denetim görevlilerine her türlü bilgi ve belgenin ibraz edilmesi zorunludur.
Denetim faaliyetleri seyahat acentalığı faaliyetini, turist rehberliği hizmetini veya hizmeti alanları rahatsız edecek şekilde yapılamaz.
9. Tüm bu açıklamalarımıza ek olarak TURİST REHBERLİĞİ SERTİFİKA PROGRAMLARI konusuna ilişkin,
Birlik ve TÜRSAB’ın ortak önerileri ve Bakanlığın onayıyla turizm sektörünün ihtiyaçları dikkate alınarak, belirlenen dillerde Bakanlığın gözetimi ve denetimi altında Birlik tarafından ülkesel veya bölgesel turist rehberliği sertifika programları düzenleneceği,
Birlik ve TÜRSAB’ın hangi dillerde sertifika programı açılacağına ilişkin ortak önerilerini yazılı olarak Bakanlığa bildireceği, sertifika programı açılacak dillerin, önerilen diller arasından turizm sektörünün ihtiyaçları da gözetilerek Bakanlık tarafından karara bağlanacağı ve bu kararın Birlik ve TÜRSAB’a bildirileceği,
Bölgesel sertifika programı açılmasına ilişkin birliklerin ve TÜRSAB’ın ortak önerilerinin olmaması halinde ise Bakanlığın, turizm sektörünün ihtiyaçlarını tespit ederek gerekli gördüğü dillere ilişkin sertifika programı açılmasını talep edeceği, Birliğin ise, Bakanlığın talebi üzerine gerekli işlemleri başlatacağı,
Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği’nin 4. maddesinde düzenlenmiştir.
BAKANLIĞIN TALEBİ ÜZERİNE BİRLİK TARAFINDAN SERTİFİKA PROGRAMI AÇILMAMASI HALİ İSE; Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği’nin “denetim ve gözetim” başlıklı 67. maddesinde karşılığını bulmaktadır. Anılı maddeye göre;
“(1) Bakanlık görevlendirilecek yetkili personel eliyle meslek kuruluşlarının her türlü iş, işlem, faaliyet ve hesaplarını denetleme yetkisini haizdir.
(2) Meslek kuruluşları (Turist rehberleri odaları ve Turist Rehberleri Birliği), Bakanlık denetim görevlilerine denetim esnasında her türlü bilgiyi vermek, belgeyi ibraz etmek ve talep edilen belgelerin birer örneğini vermekle yükümlüdür.
(3) Kanunun 10 uncu maddesinin onaltıncı fıkrası uyarınca, meslek kuruluşları amaçları dışında herhangi bir faaliyette bulunamazlar. Kuruluş amaçları dışında faaliyet gösteren veya bu kanunda belirtilen asli görevlerini Bakanlığın uyarısına rağmen yerine getirmeyen meslek kuruluşlarının sorumlu organlarının görevlerine son verilmesine Bakanlığın veya bu kuruluşların bulundukları yer Cumhuriyet Savcılığının istemi üzerine o yerdeki asliye hukuk mahkemesince karar verilir. Görevlerine son verilen organların yerine Kanun ve bu Yönetmelikteki usul ve esaslara göre en geç üç ay içinde yapılacak genel kurul toplantısına kadar odalar Birlik tarafından, Birlik ise Bakanlık tarafından görevlendirilen üç kişilik kurul tarafından yönetilir. Görevlerine son verilen organ üyelerinin her türlü hukuki ve cezai sorumlulukları saklıdır. Organların bu fıkra hükümleri gereğince görevlerine son verilmesine neden olan ve mahkeme kararında belirtilen tasarrufları hükümsüzdür.”
Sayın üyeler,
Yönetmelik, yukarıda belirttiğimiz gibi 26.12.2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kanunla zorunlu kılınan ve yönetmelikle asgari şartları belirlenen seyahat acentası ile rehber arasında düzenlenmesi zorunlu yazılı sözleşmenin yapılmaması veya halinde 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunun 13. maddesinin 2. fıkrası ile
14/9/1972 tarihli ve 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanununun 27 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine aşağıdaki alt bent eklenmiştir.
"5 – Tur için yazılı rehberlik sözleşmesi yapmayan veya taban ücretin altında ücret ile rehber çalıştıran seyahat acentasına her bir fiil için ayrı ayrı olmak üzere bin Türk Lirası." idari para cezası uygulanmaktadır.
2015 yılında bu miktar yeniden değerleme oranında artış göstererek uygulanacaktır.
Seyahat acentalarının konuya hassasiyet göstermeleri ve Turist Rehberliği Meslek Kanunu ve buna dayalı düzenlenen Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği hükümlerine uyulmasını ve denetimler neticesinde idari yaptırımlara maruz kalınmamasını önemle duyururuz. "
