Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş (TAI), dünyanın en büyük uçak üreticilerinden biri olan İsveçli Saab ile üretime kadar gidebilecek ‘teknik ortaklık anlaşmasına’ imza attı. Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM), yerli savaş ve temel eğitim uçağının konsept tasarımı için 2011 yılı Ağustos ayında TAI ile anlaşma imzalamasının ardından, TAI çalışmalarını hızlandırdı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Türk malı otomobil ve savaş uçağı üretme konusundaki ısrarı sonrasında, Saab ve Güney Kore Uzay Endüstrisi ile bir dizi görüşmelerde bulunan TAI, yakın zamanda SSM temsilcilerinin de aralarında bulunduğu Türk yetkililer, İsveç’e giderek Saab’ın üretim merkezini ziyaret etti.
ÜRETİM ERKEN BAŞLAYABİLİR
Teknik destek için Saab yöneticileriyle bir araya gelen TAI, görüşmelerin planlandığı şekilde ilerlemesi halinde üretime giden yolda önemli adımların atılabileceğinin sinyalini verdi. Çünkü anlaşmada, TAI’nin Saab’ın uçak tasarlama ekipmanlarını satın alabileceğini de içeren bir madde yer alıyor. TF-X savunma programı dahilinde, T-129 saldırı helikopterlerini İtalyan-İngiliz ortaklığındaki AgustaWestland ile birlikte üretmeye hazırlanan Türkiye, benzer sistemi savaş uçakları için de uygulamayı hedefliyor. İsmini vermeyen bir Türk yetkili bu modelin başarılı olduğunu ve Saab ile birlikte uçaklar için de uygulanabileceğini belirtti.
ANALİSTLER KUŞKULU YAKLAŞIYOR
Saab, Türk yetkililerin istediği şekilde tasarlanacak uçak için teknik yetkinliği üstlense de analistler bu konuya şüpheci yaklaşıyor. Savunma sanayi analistlerine göre ilk Türk malı savaş uçağının tasarlanması, gerekli fakat hayati derecede önemli değil. TAI ve Saab arasında imzalanan anlaşmayı değerlendiren İngiliz analistler, “Kritik anlamda önem taşıyan bu projede Türkiye’nin aviyonik, elektronik ve silah sistemlerini ucak platformuna entegre edip edemeyecegi” ifadesini kullanıyor.
Dışa bağımlılık azalacak
Hava Kuvvetleri filosu ağırlıklı olarak ABD’li uçaklarda oluşan Türk Hava Kuvvetleri, yeni nesil F-35 savaş uçaklarından almayı planlıyor. Ancak F-35, ABD önderliğinde Türkiye’nin de aralarında bulunduğu çok uluslu bir proje olarak geliştirilse de, Türkiye dışa bağımlılığı azaltmak için kendi savaş uçağını üretmek istiyor. Filo’da görev yapan F-16’ların dışında, İsrail tarafından modernize edilen eski F-4 uçaklarının ise 2020 yılından itibaren faaliyetine son verilecek.
Batılı üreticiler anlamlı bulmuyor
Yerli ucak için geliştirilecek konsept tasarımının, projeyi riske sokabileceğini öne süren bazı kaynaklar, “Türkiye 2023 yılında milli savaş uçağını uçurmayı planlıyor. Bu çok gerçekçi bir hedef değil” değerlendirmesini yapıyor. Batılı savunma sanayi şirketleri ise “Biz Türkiye’nin kendi uçağını tasarlayıp geliştirmesine yardım etmek isteriz. Ancak gerçeklikten çok uzakta olduğumuzu söylememiz gerekiyor”diyor.
