Koronavirüs salgını nedeniyle Türkiye’de yaklaşık iki aydır yapılmayan uçuşlar, 1 Haziran itibarıyla belirli havalimanları arasında önce iç hat uçuşlarla normalleşme planı uygulanmaya başladı. Yeni normalin havalimanları ile ilgili açıklamalarda bulunan Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) Pilotaj Bölüm Başkanı Dr. Cengiz Mesut Bükeç; “Yeni normalin havalimanları, eskiyi özleyen ve tüm faaliyetlerinde artışı isteyen ancak artışta engellenen havalimanları olacak. Çünkü artık koşullar eskisinden farklı. Ölümcül virüslerin çeşitlenme ihtimali var ve korkutucu küresel sonuçları her an yine kapımızda olabilir” dedi.
Uçuşların yeni normalini iki temel faktörün denge noktasının belirleyeceğinin altını çizen Dr. Cengiz Mesut Bükeç; “Bu faktörlerden birincisi operasyonel ihtiyaçlardır, diğeri güvenlik tedbirleridir. Tedbirler aşırılaştıkça maliyetler hızla yükselir, gecikmeler artar ve kazanç azalır. Tedbirler azaltılırsa, maliyetler düşer, gecikmeler azalır ama felaketlerin ihtimali artar. Nitekim virüsün ilk yayılımı döneminde bunu felaketin lehine ve operasyonun aleyhine bir noktada yaşadık. Hatta denge tamamen bozuldu ve Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) büyük zararlar açıkladı. IATA’nın açıkladığı rakamlar hepimizi ürkütüyor. Bununla birlikte havacılığın geçmişten günümüze hep bir çıkar yolu bulabilmiş olması da umutlandırıyor. Yeni normal bu iki temel faktör arasında, havacılıkta ortaya konacak özgün çözümlerde karşımıza çıkacak” ifadelerini kullandı.
“BİLETLERE SAĞLIKLA İLGİLİ KRİTİK GÜVENCELER DAHİL EDİLECEK”
Büyük risklerin kesinlikle göz ardı edilmemesi gerektiğine de vurgu yapan Dr. Cengiz Mesut Bükeç, “Virüsün yeniden ve hava taşımacılığına bağlı olarak yayılmasına bağlı felaket olabilir. Sonrasında zarar görenlerin açacakları davaların sonuçlarına göre uygulamaya girecek yeni kurallar olabilir. Nitekim havacılıkta ‘güvenlik kuralları’nın tarihsel gelişiminde tarihi davaların etkili olduğunu görmekteyiz. Her iki neden de hava taşımacılığının sınırlandırılmasına ya da durdurulmasına neden olacaktır. Yeni normalin bu risklerle baş etmesi zor olduğu için mevcut büyük gövdeli uçakların hava kargo taşımacılığında yolcu taşımacılığına göre daha fazla tercih edileceğini göreceğiz. Hava yolu işletmelerinin hijyeni müşterilerine bir ürün bileşeni olarak sunacağına tanık olacağız. Biletlerin üzerindeki taahhütlere sağlıkla ilgili kritik güvencelerin de dahil edileceğini göreceğiz” açıklamasında bulundu.
Öncelikli olarak terminal binalarında ve hava araçlarının içinde hijyenin çok fazla artacağının altını çizen Dr. Cengiz Mesut Bükeç; “Yolcular sıkça ikazlarla karşılaşacak. Sağlık raporlarının rutini hava yolu yolcusu olmak ile eninde sonunda ilişkilenecek. Check-in veya pasaport gibi geçiş noktalarında yolcuların yığılmaması için hava limanları gerçek kapasitelerinin altında hizmet verecek. Havacılıkta hava limanlarından yararlanacak yolcu sayısı belli hesaplamalar sonucunda belirlenir. Bu hesaplamaların temelinde metrekare başına düşen yolcu sayısı bulunur. Bu sayı da her bir hava limanında düşecektir. Kısacası, uzun bir süre, eskisi gibi kalabalık hava limanları göremeyeceğiz. Terminal binalarında ve hava araçlarının içinde hijyen anormal derecede artacak. Yolcular sıkça ikazlarla karşılaşacak. Bu noktada tedbirler hakkında birkaç önemli hususun altını çizmeliyiz. Hiçbir tedbir istisnasız sonuç veremez veya sonsuza dek işe yarayamaz. Tedbirlerimizin bir çoğu da insan gücüne ve insan zihnine bağımlı olacak bu yüzden bazı aksaklıklar kaçınılmazdır. Buralardan büyük kayıplar ya da felaketler umuyorum ki çıkmaz. Yoksa büyük hayal kırıklıklarının sektöre vereceği zarar, virüsün kendisinin verdiği zararı kat kat artırabilir” dedi.
“SEYAHAT ÖNCESİ SAĞLIK MUAYENESİ GEREKEBİLİR”
Güvenlik kontrollerinin sağlık kontrollerini de içereceğinden, seyahat öncesi sağlık muayenesi gibi bir kavramın hayatımıza girmesinin kendisini şaşırtmayacağını söyleyen Dr. Cengiz Mesut Bükeç, “Havalimanı ile bağlantılı metro, ring, teleferik gibi toplu taşıma sistemlerinin belirli noktalarında yolcu bagajları teslim alınarak terminal binasına girişten çok önce tedbir uygulamaları başlatılacak. Yolculukta taşınan yolcu yalın hale getirilmiş olacak, el bagajı bile kalkacak ve belki sadece el çantası ile yolcu terminalde kontrole tabi tutulacak. Hem hava trafiğinin yönetilmesinde hem de havalimanlarında operasyonlar hakkında akıllı sistemler bir diğeri ile konuşacak. Akıllı robotlar kirlenmeyi, pandemiyi sürekli takip edip merkezi bilgisayara rapor edecek. Bir yolcu hakkında tecrit işlemi başlatıldığında, o kişinin yolcu olarak zaten hava aracına binmesi mümkün olamayacak. İnsan faktörünün hata yapabileceği her önemli noktada, akıllı sistemler elle kontrolün yerine geçip gelişmiş sensörler ile yolculara yol gösterecek” diyerek sözlerini tamamladı.
