İş jetleri denildiğinde çoğumuzun aklına gelen ilk imge Hollywood filmlerinin de etkisiyle gösterişli, son derece pahalı lüks özel uçaklardır.Peki başarı ve zenginlikle özdeşleştirilen bu uçaklar, gereksiz bir gösteriş harcaması mı yoksa yeri geldiğinde sahibine, şirketlere, halkın sağlık ve güvenliğine ya da bilimsel projelere de hizmet edebilen bir iş makinesi mi?
Zenginliğin sembolü olarak filmlerde görmeye alışık olduğumuz özel iş jetleri lüksün sembolü olarak bilinseler de aslında kullanıcılarına sağladıkları faydalardan ötürü bir çok alanda da adeta bir iş atı (work horse) olarak kullanılırlar. Bugün Türkiye de ve Dünya da bir çok endüstri devi iş havacılığının sağladığı avantajlardan yararlanarak, zaman yönetimini kaldıraç olarak kullanıp, ticari havayollarının uçmadıkları rotalarda yeni iş fırsatları yaratırken ,ambulans olarak çalışan, organ ve hasta taşıyan iş jetleri halk sağlığına, askeri operasyonlarda radar işlevi gören gözetleme uçakları da halkın emniyetine hizmet etmektedirler.Hatta güneşin hareketlerini takip edip bilimsel araştırmalara hizmet eden iş uçaklarından bile bahsedebiliriz.
‘’Zaman Makinesi ve İş Atı’’
Zamanın önemini vurgulayan ‘’Vakit Nakittir’’ Atasözünün günümüzün globalleşen iş dünyasında şüphesiz ki yeri ayrıdır. Doğru zaman yönetimi ile iş adamlarının aynı gün içerisinde birden fazla şehirde, ya da ülkede olmasını ve iş yapmasını sağlayacak olan yegane araç, ışınlanma teknolojisinin hizmete sunulmadığını varsayarsak, iş uçaklarıdır.
Bu iş makineleri sayesinde, iş adamları ve üst düzey yöneticiler sabah toplantısını Bursa’da , fabrika ziyaretini öğlen Gaziantep’te gerçekleştirip akşam yemeğini ekibiyle İstanbul’da yiyebilirler. Ticari havayollarının tarifeli seferleri ile havalimanlarındaki uzun bekleme süreleri nedeniyle normal şartlarda mümkün olmayan uçuşları gerçekleştirmek iş havacılığında mümkündür. Aynı şekilde havayolları ile ulaşımın elverişli olmadığı ırak bölgelerde yeni iş alanları yaratmak, fabrika yatırımı yapmak ve denetlemek için iş adamları çoğunlukla iş uçaklarını kullanırlar.Örneğin Afrika’nın uzak bölgelerinde tekstil yatırımları yapmayı düşünen bir şirket için, ticari uçak kullanımı çoğu zaman sefer eksikliğinden mümkün olmazken, karayolları da mevcut bölgenin karışık olmasından dolayı emniyetsizdir. Böyle bir durumda, fabrikanın özel pistine inen bir hava aracı hem güvenli hem de vakit kazandırıcı bir çözümdür.
‘’Hava Taksi : Güvenlik ve Mahremiyet ’’
Özel iş jetleri sadece sağladıkları vakit avantajından değil, aynı zamanda güvenlik açısından da devlet adamları ve üst düzey yöneticiler tarafından tercih edilirler. Bakanlar ve devlet adamlarının güvenliği stratejik açıdan önemli olduğundan seyahatlerinde havayollarından ziyade, ya devlet filosundaki özel iş jetlerini tercih ederler veya hava taksi olarak adlandırılan uçak kiralama hizmetlerinden yararlanırlar. Bu vesileyle çeşitli güvenlik tehditlerini bertaraf ettikleri gibi, seyahatleri esnasında danışmanlarıyla devlet sırrı niteliğindeki bilgileri paylaşıp görüş alışverişinde bulunabilirler. Bu görüşmeler tahmin edileceği gibi ticari uçaklar ile yapılan halka açık uçuşlarda özellikle de uçuş mesafesinin uzun olduğu denizaşırı yolculuklarda mümkün olmaz. Aynı felsefeyi takip eden iş adamları da, iş toplantılarını yönetici ekipleriyle birlikte iş uçaklarında gerçekleştirip bilgi paylaşımında bulunabilir, atıl kabul edilen seyahat süresini iş açısından verimli hale getirebilirler.
‘’Hava Ambulans’’
Özellikle çatışma durumundaki, iç karışıklıkların sürekli tırmandığı ve tıbbi hizmetlere ulaşımın çeşitli sebeplerden mümkün olmadığı ya da altyapının yetersiz olduğu bölgelerde iş uçakları veya helikopterler, ek tıbbi donanımlarla ambulans olarak görev yaparlar.
Ülkemizde de Sağlık Bakanlığı tarafından ambulans uçak ve helikopter hizmetleri bu amaçla Embraer Legacy 600 ve Bombardier Learjet 60XR tipi uçaklar ve Airbus EC135 tipi helikopterler ile verilmektedir.[1]
‘’Özel Askeri Misyonlar’’
İş uçakları, bazı modifikasyonlar yapılarak ve askeri sistemler ile donatılarak keşif, radar ve gözetleme, arama kurtarma, gibi özel misyonlarda da kullanılabilmektedirler.
Bu amaçlarla tercih edilmelerinin sebebi, ticari uçaklara ve kargo uçaklarına nazaran maksimum kalkış ağırlıklarının düşük olması, ticari uçaklardan daha yüksek irtifalarda uçabilmesi ve yüksek manevra kabiliyetlerine sahip olmalarıdır.
‘’Gökyüzündeki Laboratuvar’’
İş uçakları aynı zamanda çeşitli bilimsel projelerde de gökyüzündeki laboratuvar görevini üstlenebilir. ABD’de Ulusal Atmosfer Araştırmaları Merkezi, dünya çevresinde gerçekleşen atmosferik olayların takibinde Gulfstream GV model bir iş jetinden yararlanıyor. Ekip, güneşin hareketlerini incelemek ve doğa olaylarını bizzat gerçekleştiği coğrafyada gözlemlemek için özel sensör sistemleriyle donatılmış iş jetini laboratuvar olarak kullanıyor.Bu vesileyle güneş tutulmasını bir çok farklı coğrafyadan ayrıntılı inceleme şansına sahip oluyorlar.[2]
Görüldüğü üzere, iş uçaklarını asli görevlerinden farklı bir çok amaç için kullanmak mümkün olabilmektedir. İhtiyaçlarınıza uygun doğru hava aracını seçmek ve işletmek ise profesyonellik isteyen bir görevdir. Delta Aerospace olarak müşterilerimize havacılık konusunda danışmanlık hizmetleri sunuyor, ‘’Hava Araci Finansal Değerlemesi ‘ ile ihtiyaçlarına en uygun hava aracına sahip olmalarını sağlıyoruz.
Ece Özkan
DELTA AEROSPACE
Hava Aracı Değerleme Uzmanı- ASA Certified Aircraft Appraiser
[1] Sağlık Bakanlığı [2] Scientist to take flight for longer views of the eclipse
